Wereldreizigers brengen multiresistente bacteriën mee naar huis - Scientias.nl

Dat blijkt uit een nieuw onderzoek waarin – en dat is met name verontrustend – ook tot voor kort onbekende antibioticaresistente genen zijn ontdekt.

Dat is te lezen in het blad Genome Medicine. Een internationaal team van onderzoekers – waaronder ook wetenschappers van Maastricht University – analyseerden voor het onderzoek poepmonsters van 190 Nederlandse reizigers. De reizigers stonden voor vertrek naar Zuidoost-Azië, Zuid-Azië, Noord-Afrika en Oost-Afrika een poepmonster af. En deden hetzelfde na aankomst.

Resistente bacteriën
Het onderzoek wijst uit dat de wereldreizigers behalve een koffer gevuld met souvenirs en vuile was ook behoorlijk wat multiresistente darmbacteriën mee naar huis brengen. En eenmaal thuis kunnen ze die doorgeven aan familie, vrienden en anderen waarmee ze in contact komen. En zo dragen de wereldreizigers bij aan de verspreiding van de gevreesde superbacteriën: bacteriën die niet of nauwelijks te bestrijden zijn met antibiotica.

“Voor de COVID-19-pandemie wisten we al dat internationaal reizen bijdroeg aan de snelle wereldwijde opkomst en verspreiding van antibioticaresistentie,” stelt onderzoeker Alaric D’Souza. “Maar wat nieuw is, is dat wij verschillende compleet nieuwe genen gevonden hebben die met antibioticaresistentie geassocieerd worden. Het suggereert dat er een zorgelijk probleem op ons wacht.”

De onderzoekers richtten zich in hun studie op reizigers die vier regio’s bezochten: Noord- en Oost-Afrika, Zuidoost- en Zuid-Azië. Het zijn gebieden waar antibioticaresistente genen veelvuldig voorkomen. Het is onder meer te herleiden naar slechte sanitaire voorzieningen waardoor bacteriën floreren. Door de hoge bevolkingsdichtheid verspreiden de bacteriën zich ook nog eens vrij gemakkelijk.

Genen
Zoals D’Souza opmerkt is dit niet het eerste onderzoek waarbij gekeken wordt naar de rol van wereldreizigers in de verspreiding van multiresistente bacteriën. Tijdens eerder onderzoeken werd er echter enkel gezocht naar genetisch materiaal dat toebehoorde aan de ons reeds bekende resistente bacteriën. In dit onderzoek ging men nog een stap verder en werden alle genen die in de poepmonsters werden aangetroffen onder de loep genomen. Deze aanpak stelt onderzoekers in staat om zowel bekende als nieuwe antibioticaresistente genen aan te wijzen.

121 genen
In totaal ontdekten de onderzoekers in de poepmonsters 121 antibioticaresistente genen. Meer dan 40 procent ervan zou tijdens een onderzoek waarbij gericht gezocht wordt naar bekende resistente ziekteverwekkers niet boven water zijn gekomen, zo stellen de onderzoekers. Het wijst erop dat met deze veelgebruikte aanpak veel potentieel gevaarlijke genen over het hoofd worden gezien.

ESBL en mcr-1
Wat net zo verontrustend is, is dat 56 van de 121 antibioticaresistente genen alleen werden aangetroffen in poepmonsters die mensen na hun reis hadden afgestaan. Het toont aan dat mensen ze ook echt in het buitenland hadden opgedaan. Onder die in het buitenland vergaarde genen bovenden zich onder meer het ESBL-gen en mcr-1. Het ESBL-gen is wereldwijd enorm in opkomst en zorgt ervoor dat bacteriën resistent worden voor penicilline en andere veelgebruikte antibiotica. Het mcr-1-gen beschermt bacteriën tegen een antibioticum dat colistine wordt genoemd en dat dienst doet als een laatste redmiddel in de strijd tegen multiresistente bacteriën. Als dit gen zich verspreidt naar die multiresistente bacteriën, kunnen infecties veroorzaakt door deze ziekteverwekkers niet meer bestreden worden.

Resistente genen
Antibioticaresistente genen zijn eigenlijk op natuurlijke wijze in onze darmen belandt. Darmbacteriën ontwikkelden de genen in de loop van duizenden jaren door blootstelling aan antibiotica die van nature door omgevingsbacteriën worden geproduceerd. Maar het overmatig gebruik van antibiotica in de gezondheidszorg en veeteelt heeft dit proces versneld. Zo kan herhaaldelijke blootstelling aan antibiotica ervoor zorgen dat bacteriën na enige tijd niet meer op antibiotica reageren. Maar bacteriën kunnen ook van het ene op het andere moment resistent worden en wel door een zogenoemde horizontale genoverdracht. Hierbij wordt genetisch materiaal uitgewisseld. Dit materiaal bevindt zich op ‘mobiele genetische elementen’. “Aangezien de genen die ervoor zorgen dat een bacterie resistent wordt voor verschillende soorten antibiotica zich vaak op dezelfde mobiele elementen bevinden, kan één enkele horizontale genoverdracht ervoor zorgen dat een bacterie die eerder vatbaar was voor antibiotica verandert in een multiresistent organisme,” stelt onderzoeker Gautam Dantas.

De resultaten zijn zorgwekkend. “Multiresistente bacteriën vormen wereldwijd een van de grootste problemen voor de volksgezondheid in de nabije toekomst,” stelt onderzoeker John Penders, verbonden aan de Universiteit Maastricht. “Schattingen geven aan dat in 2050 mogelijk meer mensen overlijden aan infecties door multiresistente micro-organismen dan momenteel aan hart- en vaatziekten of kanker.” Er is dan ook veel aan gelegen om deze crisis af te wenden. En het nieuwe onderzoek wijst erop dat we daarbij ook de rol die wereldreizigers in dit verhaal spelen, niet over het hoofd mogen zien. “De resultaten wijzen er sterk op dat internationale reizen een vector zijn voor de wereldwijde verspreiding van antibioticaresistente genen en onthullen dat het nodig is om de antibioticaresistente bacteriën in de darmen van terugkerende reizigers beter in de gaten te houden,” aldus D’Souza. “Het identificeren van nieuwe antibioticaresistente bacteriën en genen kan een belangrijke rol spelen in het vertragen van de wereldwijde verspreiding van resistentie.”

Adblock test (Why?)

Wereldreizigers brengen multiresistente bacteriën mee naar huis - Scientias.nl
Read More