Vaccins beschermen nog altijd goed tegen ziekenhuisopname - NRC

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Corona Het aantal besmettingen onder gevaccineerden neemt toe en dat leidt tot onrust over de effectiviteit van de vaccins. Maar de cijfers vertellen niet het hele verhaal.

De effectiviteit van de vaccins tegen ziekenhuisopname is nog altijd hoog. Foto: ANP/Sem van der Wal

Het coronavirus is sinds een paar weken terug van nooit weggeweest. Het aantal besmettingen stijgt en het aantal ziekenhuisopnames ook. De druk op de zorg neemt toe. Vrijdag schaalde het ziekenhuis VieCuri in Venlo de zorg af wegens „een enorme toestroom van coronapatiënten”, het „grootste deel” niet gevaccineerd.

Even verderop in Limburg, in het Maastricht Universitair Medisch Centrum (MUMC), is het ook druk. Maar daar waren gemiddeld genomen acht op de tien opgenomen coronapatiënten wél gevaccineerd, bleek deze week. Het zijn alarmerende berichten die tot vragen leiden over de bescherming van de vaccins. Neemt die sneller af dan verwacht?

In Maastricht is meer aan de hand, legt het MUMC op de website uit: „Het betreft een momentopname bij een kleine groep patiënten op een gewone corona-afdeling, dus niet de IC-afdeling.” Op de IC liggen, zo staat op de site, naast mensen die zich niet wilden laten vaccineren, veel mensen met problemen met hun immuunsysteem. Soms werkt het vaccin niet, soms konden ze zich niet laten vaccineren. Bij elkaar is 90 procent niet gevaccineerd.

Lees ook: Optimisme en overschatting: zo kwam Nederland in paar weken in najaarsgolf terecht

Dat er veel gevaccineerden op de verpleegafdeling belandden, heeft volgens het ziekenhuis te maken met de leeftijd van de opgenomen patiënten. Negen op de tien zijn ouder dan zeventig jaar, zes op de tien ouder dan tachtig. Het is bekend dat de vaccins bij mensen van hoge leeftijd minder goed werken en dat de effectiviteit bij hen sneller afneemt dan bij jongeren. „Bij een hoge vaccinatiegraad worden jongeren niet zo ziek dat ze in het ziekenhuis belanden, gevaccineerde ouderen met onderliggend lijden wel”, zegt Paul Savelkoul, medisch moleculair microbioloog bij het MUMC.

Het landelijke beeld wijst nog niet op een grote daling van de bescherming van de vaccins tegen een ziekenhuisopname. Uit een analyse van de ziekenhuisopnames door het RIVM tussen 1 september en 3 oktober bleek dat vier op de vijf coronapatiënten op de intensive care ongevaccineerd was. „Acht maanden na de start van het vaccinatieprogramma in Nederland zijn er nog geen aanwijzingen voor afname van bescherming met de tijd sinds vaccinatie”, schreef het RIVM.

44 procent gevaccineerd

Het aandeel positieve tests onder volledig gevaccineerden neemt ook toe. In augustus kwam een kwart van het aantal positieve coronatests van volledig gevaccineerden, in september ongeveer een derde. Inmiddels, gemeten tot en met maandag 25 oktober, zijn gevaccineerden goed voor bijna de helft (44 procent) van het aantal nieuwe besmettingsgevallen, blijkt uit cijfers van het RIVM.

Het is verleidelijk om verregaande conclusies te trekken op basis van deze cijfers, tegen de achtergrond van een aantal studies waaruit blijkt dat de vaccineffectiviteit tegen besmetting afneemt. Toch is dat op basis van deze cijfers moeilijk te zeggen. Allereerst werd er in augustus nog volop gevaccineerd: er zijn sinds begin augustus nog 2,5 miljoen tweede prikken gezet. Als het aantal gevaccineerden groeit, kun je ook verwachten dat het aantal positieve tests in die groep groeit: het vaccin beschermt immers niet voor 100 procent.

Inmiddels is bijna 82 procent van de 12-plussers volledig gevaccineerd. De ene groep is dus veel groter dan de andere - als er maar genoeg mensen gevaccineerd zijn, veroorzaken zij vanzelf meer dan de helft van de positieve tests.

Testbereidheid

Bovendien ben je bij teststatistieken sterk afhankelijk van de testbereidheid: wie komt er naar de teststraat bij klachten? Die bereidheid is hoger onder gevaccineerden dan onder ongevaccineerden, bleek eerder uit een peiling van I&O Research. Bij voorgaande besmettingsgolven bleek de testbereidheid bovendien toe te nemen naarmate de situatie urgenter werd, bijvoorbeeld als er berichten in de media verschenen over capaciteitsproblemen in ziekenhuizen. Deze keer lijkt dat ook het geval: het aantal afgenomen tests is in een maand tijd bijna verdubbeld. Een kwart van de ongevaccineerden zei tegen I&O Research zich überhaupt niet meer te willen laten testen, tegenover 2 procent van de gevaccineerden.

Lees ook: Welke maatregelen kunnen we verwachten? Meer inzet van coronapas ligt voor de hand

Het RIVM hoopt binnenkort uitspraken te kunnen doen over de mate waarin de vaccins nog goed beschermen tegen besmetting. Het RIVM kijkt dan hoeveel gevaccineerden naar de teststraat zijn gekomen en welk percentage van die afgenomen tests positief was. Die gegevens zijn nog niet openbaar.

Al met al lijkt de vaccineffectiviteit tegen besmetting wat af te nemen, terwijl de bescherming tegen ziekenhuisopname nog hoog blijft. Desondanks loopt het aantal ziekenhuisopnames snel op: de afgelopen week werden gemiddeld 115 Covid-patiënten per dag op de verpleegafdeling opgenomen. Voor het eerst sinds juni liggen er meer dan duizend coronapatiënten in de ziekenhuizen.

Het kabinet vervroegde de geplande coronapersconferentie van volgende week naar komende dinsdag, drie dagen eerder dan gepland. Mogelijke nieuwe maatregelen als een mondkapjesplicht en uitbreiding van het coronatoegangsbewijs zingen sindsdien rond. De belangrijkste ministers kwamen afgelopen vrijdag bij elkaar op het Catshuis, maar daar werden nog geen knopen doorgehakt.

Nieuwsbrief NRC Vandaag

Elke ochtend een overzicht van onze beste stukken en al het belangrijke andere nieuws

Adblock test (Why?)

Vaccins beschermen nog altijd goed tegen ziekenhuisopname - NRC
Read More