Zonlicht doet mannen eten, vrouwen niet - NRC

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Metabolisme Het viel onderzoekers uit Israël op dat mannen in de zomer meer calorieën consumeren dan in de winter. Vrouwen niet.

• Sander Voormolen

13 juli 2022 om 11:02

Leestijd 2 minuten

Badgasten op het strand van Zandvoort. De onderzoekers lieten mannen en vrouwen 25 minuten in korte broek en met blote armen in de zon zitten. Foto Sem van der Wal/ANP

Onder invloed van zonlicht op de huid maken mannen meer van het ‘hongerhormoon’ ghreline aan, maar vrouwen niet. De inname van calorieën neemt tijdens de zomermaanden toe bij mannen, maar dat gebeurt niet bij vrouwen. Het zijn twee constateringen die voortkomen uit een nieuw Israëlisch onderzoek naar het effect van uv-licht op voedselzoekgedrag en voedselinname. Er blijkt een opvallend sekseverschil in te zitten. De resultaten van het onderzoek verschenen maandag in het tijdschrift Nature Metabolism.

De verklaring voor dit fenomeen schuilt in de onderhuidse vetcellen, schrijven de Israëliërs onder leiding van Carmit Levy van de universiteit van Tel Aviv. Bij mannen gaan deze cellen onder invloed van uv-licht meer van het hormoon ghreline aanmaken. Bij vrouwen gebeurt dit niet omdat oestrogenen (vrouwelijke geslachtshormonen) dat blokkeren.

Ook bij muizen

De onderzoekers konden dit mechanisme precies ontrafelen omdat het ook optreedt bij muizen. Na blootstelling aan uv-licht hadden mannelijke muizen meer ghreline in hun bloed en aten ze meer, bij vrouwelijke muizen gebeurde dit niet. De blokkade door oestrogenen werkt via een zogeheten transcriptiefactor, P53. Dat werd duidelijk nadat de onderzoekers dat P53-gen bij mannelijke muizen uitschakelden; het effect van uv op hun ghreline-concentratie en eetlust verdween.

Ghreline wordt voornamelijk geproduceerd door de maagwand. Hoewel bekend was dat de huid hieraan ook een bijdrage kon leveren, komt de extra productie van ghreline door de inwerking van uv-licht op vetcellen als een verrassing. Het hormoon heeft effect op de hypothalamus onder in de hersenen, en heeft diverse fysiologische functies. Het wekt niet alleen de eetlust op, maar beïnvloedt ook het gehele metabolisme van het lichaam, met een verminderde afgifte van insuline en het stimuleren van de vetopslag in cellen.

De Israëlische studie begon met de analyse van verschillen in voedselinname bij een nationaal onderzoek met zo’n 3.000 deelnemers die over een periode van drie jaar bijhielden wat zij aten. Wat opviel is dat mannen in de zomermaanden (maart tot en met september, in dit onderzoek) significant meer calorieën consumeerden, maar vrouwen niet. De mannen kwamen uit op 2.188 kilocalorieën per dag in de zomer, 313 kilocalorieën meer dan in de winter. Bij vrouwen bleef de energie-inname min of meer constant: dagelijks 1.475 kilocalorieën in de zomer, en 1.507 kilocalorieën in de winter.

Vervolgens deden de onderzoekers een experiment waarbij ze mannen en vrouwen onder gecontroleerde omstandigheden 25 minuten in korte broek en met blote armen in de zon zetten. In bloedmetingen bleek dat de stofwisseling te beïnvloeden, maar bij de mannen consequent anders dan bij de vrouwen.

Significant hongeriger

Voorafgaand aan de proef was de ghrelineconcentratie in het bloed bij de vrouwen hoger („zoals verwacht”, schrijven de onderzoekers), maar na het zonnebad was die bij mannen gestegen maar bij vrouwen niet. De mannen bleken in een vraaggesprek achteraf „significant hongeriger” dan normaal, terwijl er bij vrouwen geen verandering in eetlust was.

Twee Spaanse wetenschappers van de universiteit van Santiago de Compostela zijn in hun begeleidende commentaar in Nature Metabolism zijn zeer enthousiast over de „spannende” Israëlische studie. Maar er zijn nog veel vragen onbeantwoord: hoe werkt dit mechanisme in verschillende etniciteiten (met verschillen in huidskleur), in andere klimaten (met een groter of kleiner seizoensverschil), met en ander dieet (dat cultureel bepaald kan zijn) en bij verschillende leeftijden (de aanmaak van oestrogeen neemt bij vrouwen sterk af na de overgang)? Kortom, het is nog te vroeg voor grote conclusies op basis van dit ene onderzoek.

Wat helpt om af te koelen als het buiten bloedheet is? In deze hittegids geeft NRC tips.

Adblock test (Why?)

Zonlicht doet mannen eten, vrouwen niet - NRC
Read More