N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/wp-content/blogs.dir/114/files/2019/01/hertzberger-rosanne-2-online-artikel.png)
Deze week bood actiegroep Voices for Women een petitie aan bij minister Ernst Kuipers (VWS, D66). Daarin vroegen ze om meer aandacht voor het vrouwenlichaam in de zorg. Ze hebben groot gelijk. Van proefdier tot proefpersoon – mannenlijven blijven oververtegenwoordigd in medische studies.
Maar de vraag is of onderzoek het welzijn van de vrouw altijd vooruit helpt. We onderschatten structureel hoe data uit studies een eigen leven gaan leiden. Neem het Women’s Health Initiative van rond de eeuwwisseling. Met een budget van 625 miljoen dollar was het een van de grootste en duurste medische onderzoeken ooit. Onderdeel ervan was een studie naar de effecten van hormoontherapie na de menopauze. Tienduizenden vrouwen kregen ofwel hormoontherapie ofwel placebo en hun gezondheid werd een aantal jaren gevolgd.
In 2002 werd de studie plotseling gestopt vanwege een hoger risico in de hormoongebruikende groep op borstkanker, beroerte en longembolie. Geschrokken stopten wereldwijd vrouwen met hun oestrogenen. In de Verenigde Staten slikten voor de studie 20 procent van de vrouwen hormonen, na de studie nog maar 5 procent. Twintig jaar later is de algemene conclusie dat de angst grotendeels onterecht was en zeker overtrokken. Andere vormen van progesteron, hormoonpleisters en jonger beginnen met hormoontherapie neemt een groot deel van het risico weg. Bovendien ging het uiteindelijk maar om een minimaal verhoogd risico: één geval extra per 1.200 vrouwen in de studie. En voor dat resultaat moesten de onderzoekers behoorlijk hard schudden aan de dataset om er überhaupt iets statistisch significants uit te krijgen.
Hoe ver zijn we bereid te gaan om geen kanker te krijgen? Ik zie vrouwen allerlei klachten verstouwen. Ze hebben last van insomnia, hersenmist, opvliegers, neerslachtigheid, pijnlijke seks en misschien daarom helemaal geen zin meer in seks. En wat doen wij brave vrouwen? Schouders eronder. Tanden op elkaar. We zoeken naar verlichting in allerlei therapieën, mindfulness, yoga, vitaminepreparaten. Doorademen en leren accepteren, net zoals bij de bevalling en de menstruatie lijden nu eenmaal onlosmakelijk verbonden is met het vrouwenlichaam.
Terwijl er dus gewoon pilletjes voor zijn.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/03/data83397525-129745.jpg)
We laten ze links liggen omdat beeldvorming sterker is dan data. Omdat cultuur sterker is dan wetenschappelijk onderzoek. Omdat sommige dingen nu eenmaal inburgeren en andere niet. We slikken wél paracetamol bij hoofdpijn of koorts en gaan massaal een mazelenvaccin halen voor onze kinderen. Dat is nu eenmaal gewoonte, gelukkig maar. We schrijven de minste antibiotica in Europa voor. De ‘bij twijfel niet behandelen’-zorgcultuur zit diep in ons geworteld, in huiskamer en spreekkamer. Maar het betekent ook dat er weinig plekken ter wereld zijn waar vrouwen zo weinig pijnbestrijding krijgen tijdens de bevalling. En ook bij hormoontherapie zijn we uitermate terughoudend.
In de twintig jaar na het stopzetten van de studie verschenen nieuwe analyses van de gezondheid van de vrouwen. Wat bleek? Ze hadden inderdaad een klein verhoogd risico op borstkanker, maar geen verhoogd risico om te overlijden aan borstkanker of aan welke andere ziekte dan ook. Meerdere studies suggereren dat vrouwen die oestrogenen slikken minder osteoporose hebben, en minder botbreuken oplopen die vaak een vrouwendood inleiden. Vrouwen die hormonen gebruiken bleken minder vaak dood te gaan aan een corona-infectie. En vaginaal hormoongebruik blijkt bovendien een uitstekende remedie tegen terugkerende urineweginfectie.
Aandacht voor het vrouwenlichaam is belangrijk, maar zeker bij gezonde mensen met niet levensbedreigende aandoeningen zoals overgangsklachten, gaat onderzoek soms een eigen leven leiden. Miljoenen vrouwen wereldwijd stopten naar aanleiding van Women’s Health Initiative met hormoontherapie. Of ze begonnen nooit omdat zij zelf of hun arts bang was voor kanker.
Heeft het onderzoek een fiks aantal borstkankergevallen vermeden? Vast en zeker. Maar ik denk dat we toch moeten concluderen dat dit onderzoek onder aan de streep een regelrechte verslechtering van de algemene vrouwengezondheid tot gevolg had.
Column | Een vrouw hoeft niet zo veel te lijden - NRC
Read More
No comments:
Post a Comment