Mogelijkheid 1
Volle ziekenhuizen: de winter wordt zwaar
Het waren griezelige grafiekjes, die Franse en Nederlandse onderzoekers deze week presenteerden op een congres in Belfast. Komende winter kon Europa wel eens te maken krijgen met een heftige griepgolf, zo valt uit de plaatjes op te maken. Vooral in januari zal het aantal grieppatiënten in de ziekenhuizen snel stijgen, tot misschien wel zo’n twintigduizend, meer dan in de heftige griepwinter van 2017-2018. Als daarbij ook corona weer opleeft, zou het totaal aantal corona- en grieppatiënten in de Nederlandse ziekenhuizen kunnen oplopen tot rond de honderdduizend, zo valt uit de cijfers af te leiden.
Allemaal omdat de griep afgelopen jaren niet echt goed heeft kunnen rondgaan. Dat heeft als gevolg dat de afweer van veel mensen tegen het virus wat is weggezakt, vertelt een van de opstellers van de berekeningen, epidemioloog John Paget van onderzoeksinstituut Nivel, desgevraagd. ‘Dit zijn scenario’s bedoeld om beleidsmakers te ondersteunen, geen voorspellingen’, benadrukt hij. ‘Onze boodschap is: vorig jaar was er niet zo veel griep, daardoor is het aantal mensen dat bevattelijk is voor influenza groter dan normaal. Gecombineerd met het achterwege blijven van allerlei beperkingen van het openbare leven zoals we die de afgelopen twee jaar hebben gezien, kan dat leiden tot een best grote epidemie.’
Australië
Neem Australië, een land dat doorgaans een goede indicatie geeft voor het griepseizoen op het noordelijk halfrond. De griep begon er twee maanden eerder dan gebruikelijk en er waren drie keer zo veel griepgevallen als gemiddeld. In ons land zal dat wat minder extreem zijn, denkt Paget, omdat we begin dit jaar al een korte, stevige griepgolf hebben gehad. Toch komen ook zijn berekeningen uit op een griep die ongeveer 30 procent meer mensen ziek maakt dan anders.
‘Ik hoop dat we weer een normaal griepseizoen zien, zoals voor de pandemie. Maar de griep zou toch wat ernstiger kunnen uitpakken dan vorig seizoen’, beaamt viroloog Adam Meijer van het RIVM. ‘Dat geeft wel aan dat we er rekening mee moeten houden dat we tegelijk last krijgen van griep en covid-19.’
Aanleiding om de jaarlijkse griepprik uit te breiden, bijvoorbeeld naar schoolkinderen, ziet de Gezondheidsraad tot dusver niet. ‘We richten ons er liever op om meer mensen te bereiken uit de doelgroepen aan wie we de prik al aanbieden, dan dat we aansturen op uitbreiding van die groep’, zegt een woordvoerder van het RIVM.
Dus dat wordt een ‘twindemie’, een dubbele golf, met tot wel honderdduizend mensen in het ziekenhuis? Daar is geen eenduidig antwoord op te geven. Om te beginnen viel het aantal coronapatiënten in het ziekenhuis afgelopen jaar erg mee, dankzij vaccinaties, opgebouwde immuniteit en het feit dat de omikronvariant minder ziek maakt.
En er is nog iets, zegt Paget: corona en de griep lijken elkaar in de weg te zitten. ‘We verwachten geen ‘twindemie’, waarbij influenza en covid tegelijkertijd rondgaan. Waarschijnlijker is dat je eerst de ene epidemie hebt, en dan de andere.’
Mogelijkheid 2
Twee griepuitbraken: corona werkt als golfbreker
Zo trok de griep begin dit jaar over het noordelijk halfrond: in plaats van de gebruikelijke griepgolf, van ongeveer december tot maart, waren er twéé golven, een vroege in januari en een late in april. ‘Heel ongewoon’, zegt Paget.
Meest waarschijnlijke verklaring: de superbesmettelijke omikronvariant van het coronavirus. Die lijkt de golf in tweeën te hebben gespleten. Het best is dat te zien in onder meer Duitsland, Spanje en de VS, zegt Paget. In de grafiekjes is te zien hoe corona het stokje van de griep overnam. ‘In de vroege winter begon er een griepepidemie. Toen kwam omikron, stopte de griepepidemie en nam corona het over. En toen dat voorbij was, keerde de griep alsnog terug.’
Hoe dat komt? Misschien deels door de coronamaatregelen, zegt viroloog Meijer. Maatregelen zoals afstand houden en een stop op drukke evenementen werken immers tegen corona, maar nog veel sterker tegen de overdracht van het influenzavirus; een virus dat zich wat moeizamer verspreidt dan het coronavirus. Een van de griepvirusstammen, genaamd ‘B-Yamagata’, lijkt tijdens de pandemie zelfs nagenoeg uitgestorven geraakt, noteren Paget en Meijer donderdag in een vakartikel.
Interferon
Of misschien houdt het coronavirus het griepvirus letterlijk buiten de deur. Uit een net verschenen Britse laboratoriumstudie blijkt dat cellen besmet met omikron daarna een tijdje min of meer immuun zijn voor de griep, omdat ze de verdedigingsstof interferon afscheiden.
‘Inderdaad best een verleidelijke gedachte om dat in verband te brengen met wat je in de epidemie hebt gezien’, beaamt hoogleraar immunologie Debbie van Baarle (UMC Groningen) na inzage in het Britse onderzoek. Maar, benadrukt ze, een cel is nog geen mens. ‘Ik denk zelf dat de afname van griepgevallen vooral komt doordat de omikronvariant infectueuzer is, meer mensen besmet. Persoonlijk had ik vorig jaar ook al een grote griepgolf verwacht. Maar toen kwam omikron, en die nam alle transmissie over.’
Paradoxaal genoeg zou een nieuwe, gevaarlijke coronavariant nog het beste middel zijn om een griepgolf af te wenden, blijkt ook uit Pagets berekeningen. Landen zouden opnieuw maatregelen nemen tegen corona – en zo ook de griepgolf doven. ‘Het is heel lastig om uit elkaar te trekken wat nu precies komt door maatregelen en wat komt door competitie tussen de virussen’, zegt Van Baarle.
Het gebeurt in elk geval maar zelden dat mensen beide virussen tegelijk krijgen, zegt Mariëtte Hooiveld van het Nivel. ‘Maar sommige mensen hebben wel de pech dat ze verschillende virussen achter elkaar kunnen krijgen.’ Zo zouden een griep- en een coronagolf in theorie wel degelijk tegelijk kunnen plaatsvinden.
Gespannen zullen epidemiologen zoals Paget komende winter de ontwikkelingen volgen: zien we golven die elkaar uitdoven, elkaar opjagen, of iets daartussenin? ‘Het wordt erg interessant welk patroon we de komende maanden zien ontstaan’, zegt hij. ‘Niemand weet het precies.’
Is er een extreme griepwinter op komst? Nieuwe berekeningen beloven niet veel goeds - Volkskrant
Read More
No comments:
Post a Comment