Nog even en we zijn met 9 miljard - Wetenschap in Beeld

Afrika was te klein

De eerste moderne mensen zagen ongeveer 200.000 jaar geleden het levenslicht in Afrika, en hun nakomelingen verlieten het continent 60.000 tot 90.000 jaar geleden.

Bevolkingsdeskundigen schatten dat er toen zo’n 100.000 mensen waren.

Bevolkingstrends hebben vier fasen. In fase 1 is het geboortecijfer hoog, maar het sterftecijfer ook, zodat de bevolking langzaam groeit. Toen we uit Afrika migreerden, zaten we in deze fase. Aan het begin van de jaartelling zaten we nog in fase 1. Er waren wereldwijd 200 à 300 miljoen mensen, en het zou nog zo’n 1800 jaar duren voordat we een miljard zouden bereiken.

Maar daarna ging het snel.

We kwamen in fase 2 terecht, met een hoog geboortecijfer, maar een laag sterftecijfer, mede dankzij nieuwe technologieën.

In slechts 100 jaar verdubbelde de wereldbevolking, en in 2000 waren er 6 miljard mensen. We zijn nu al met 8 miljard en over 14 jaar zelfs met 9 miljard.

Zo’n vier jaar geleden sloegen verschillende regio’s in de wereld alarm over het gebrek aan schoon drinkwater. Verder gaat ruim 1 miljard mensen elke nacht met honger naar bed en eenzelfde aantal kampt met de gevolgen van het gebrek aan onderdak.

Gelukkig zijn er mooie oplossingen in aantocht: nanofilters voor water, verticale landbouw en 3D-printers zorgen voor basisbehoeften, terwijl nieuwe vaccins ons wapenen voor mogelijke pandemieën.

Zout water om onze dorst te lessen

De eerste basisbehoefte van iedere mens is water. We leven op een ‘blauwe planeet’, maar daar hebben we niet heel veel aan, want een liter zeewater bevat ongeveer 35 gram zout. Slechts circa 3 procent van de 1,4 miljard kubieke kilometer water op aarde is zoet water.

Zeewater kan worden ontzilt in een van de 20.000 ontziltingsinstallaties in de wereld, waar het wordt gefilterd en chemisch gezuiverd. Een half miljard mensen profiteert zo dagelijks van ongeveer 100 miljoen kubieke meter zeewater.

Voor ontzilting zijn er echter veel energie en chemicaliën nodig. Wetenschappers hebben daarom een nieuwe methode ontwikkeld, die water kan ontzilten met behulp van buizen van 1 tot 2 nanometer, die bestaan uit het element fluor.

De onderzoekers hebben aangetoond dat water in deze fluorbuizen duizend keer zo snel kan worden gefilterd als in een conventionele installatie.

Ontzilting is echter slechts een deel van de oplossing voor de bevolkingstoename. We moeten ook iets doen aan de manier waarop we landbouw bedrijven.

Landbouw in de hoogte

Als we 9 miljard monden willen voeden, moet volgens schattingen de huidige voedselproductie verdubbelen.

Landbouw neemt echter veel ruimte in beslag en is belastend voor het milieu. De opbrengst is onvoorspelbaar vanwege externe invloeden.

Te veel regen leidt tot overstromingen, te weinig tot uitgedroogde planten. Te veel zon leidt tot zwartgeblakerde gewassen, maar bij te weinig zon zullen ze niet rijpen.

Als we kiezen voor zogeheten verticale landbouw, waarbij licht en water elektronisch worden geregeld,
wordt onze voedselproductie voorspelbaarder en stabieler.

Volgens cijfers van Columbia University is er voor verticale landbouw tot 95 procent minder water nodig dan voor conventionele landbouw en levert iedere vierkante meter 80 procent meer voedsel op.

Verticale landbouw kan in de buurt van de consumenten plaatsvinden, zodat de oogst minder ver hoeft te worden vervoerd. Daarnaast is het voedsel schoner en dus langer houdbaar, en wordt er minder voedsel verspild.

Een van de grootste verticale landbouwsystemen bevindt zich in Denemarken in de buurt van Kopenhagen. Hier kweekt het bedrijf Nordic Harvest sla en kruiden op 14 etages. Ze oogsten 15 keer per jaar, wat in totaal zo’n 1000 ton voedsel oplevert.

Huizen binnen 24 uur geprint

De wereldbevolking heeft huizen nodig. Ongeveer een miljard mensen krijgt de komende twee jaar te maken met het tekort aan onderdak.

Dit vraagt om technologie waarbij huizen snel kunnen worden gebouwd – en klimaatvriendelijker dan nu, want de bouw is verantwoordelijk voor ruim 40 procent van de totale wereldwijde CO₂-uitstoot.

Hiervoor kijken we vooral naar 3D-printers.

Veel gebouwen bestaan uit betonnen elementen die in een fabriek worden gegoten en naar een bouwplaats worden vervoerd.

We kunnen huizen nu echter ook 3D-printen op locatie. Zo kan een eengezinswoning bijvoorbeeld binnen 24 uur worden geprint.

Dit leidt tot minder verspilling van bouwmaterialen, minder transport en minder schadelijke materialen.

Dat kunnen mengsels zijn van gerecycled beton of afgedankt hout, waar een soort spaanplaat van wordt gemaakt.

Houtproductie kost weinig energie, is goed voor het binnenklimaat en hout bindt CO₂ terwijl het groeit.

Wetenschappers zijn het oneens over de grens

De bevolking groeit nergens even snel. In de westerse wereld kwamen we na de Tweede Wereldoorlog in fase 3. Het geboortecijfer daalde dankzij anticonceptie, hogere lonen en migratie naar de steden.

Ontwikkelingslanden bereiken op termijn ook fase 3 en daarna fase 4, waarin de geboorte- en sterftecijfers praktisch in balans zijn en de bevolkingsgroei stagneert.

Voordat we zover zijn, wordt het toenemende aantal mensen dat op dichtbevolkte plekken woont, bedreigd door één fenomeen in het bijzonder: pandemieën.

In een analyse die in 2021 in het wetenschappelijke tijdschrift PNAS werd gepubliceerd, wordt de kans op een nieuwe pandemie geschat op ongeveer 1,9 procent per jaar.

Als een virus dat besmettelijker en dodelijker is dan corona zich wereldwijd verspreidt, kan het honderden miljoenen mensen doden.

Vanwege corona ontwikkelen we nu allerlei nieuwe vaccins, maar het kost tijd om die aan te passen aan nieuwe ziekten. Daarom ontwikkelt het farmaceutische bedrijf Moderna nu vaccins tegen ziekten die nog niet bestaan.

Het idee is om een bibliotheek op te bouwen van verschillende ‘extracten’, die snel kunnen worden doorontwikkeld tot vaccins tegen specifieke aandoeningen.

Als we ons goed voorbereiden met vaccins, kan de wereldbevolking de komende jaren nog gestaag groeien.

De schattingen van wetenschappers over de hoeveelheid monden die onze planeet kan voeden, lopen sterk uiteen. De VN bestudeerden schattingen van maar liefst 65 verschillende onderzoeken.

33 hiervan leggen de grens bij 8 miljard mensen. Die hebben we inmiddels al overschreden. Sommige wetenschappers denken echter dat de aarde wel 1000 miljard mensen kan voeden.

Hoe dan ook, de VN voorspellen dat er in 2100 zo’n 12 miljard mensen op aarde zijn. Vanaf het moment dat je dit artikel begon te lezen, ongeveer 15 minuten geleden, zijn er alweer 2500 geboren.

Adblock test (Why?)

Nog even en we zijn met 9 miljard - Wetenschap in Beeld
Read More