Immunoglobuline M is een van de meest voorkomende antilichamen in ons bloed. Recent onderzoek heeft nu aangetoond dat dit molecuul anders is samengesteld dan eerder werd gedacht: het bevat namelijk een extra eiwit genaamd CD5L.
Het antilichaam Immunoglobuline M (IgM) wordt al tientallen jaren in laboratoria over de hele wereld bestudeerd. In de jaren negentig dacht men al gedetailleerd te begrijpen hoe het antilichaam in elkaar zat. Maar nu, enkele decennia later, blijkt het antilichaam alsnog verrassingen voor ons in petto te hebben: het bevat een extra eiwit. “Als je zoiets als eerste ontdekt, dan denk je: hoe kan dat nou?” Aldus onderzoeker Albert Heck. “IgM is al door duizenden mensen bestudeerd. Waarom zijn wij de eersten die dit zien?”
Immunoglobuline M
Laten we bij het begin beginnen. Wanneer een ziekteverwekker, zoals een virus of bacterie, ons lichaam binnendringt, reageert ons afweersysteem door IgM aan te maken. Dit molecuul speelt een cruciale rol bij het voorkomen van infecties door zich te hechten aan de ziekteverwekker. De ziekteverwekker kan zich vervolgens niet meer aan een cel binden en de cel daardoor ook niet meer binnendringen.
Structuur
Al tientallen jaren dachten wetenschappers een goed beeld te hebben van hoe dit essentiële antilichaam in elkaar steekt. Het gaat om een enorm molecuul dat de vorm heeft van een pentameer, oftewel een vijfarmige vorm die lijkt op een ‘zeester’. Deze specifieke opbouw staat gedetailleerd beschreven in alle gangbare tekstboeken.
Iets klopt er niet…
Utrechtse onderzoekers en collega’s van het Amsterdamse Sanquin ontdekten echter gelijktijdig dat er iets niet klopte met de in de tekstboeken beschreven structuur. De twee onderzoeksgroepen besloten samen te werken om te achterhalen wat er precies aan de hand was. Met behulp van diverse technieken slaagden de onderzoekers erin om de massa van IgM nauwkeurig te bepalen. Op die manier ontdekten ze dat er een klein eiwit ontbrak in de beschreven structuur van het antilichaam.
CD5L
Het betekent dat IgM dus een extra eiwit bevat. En wel het eiwit CD5L, zo valt er te lezen in het wetenschappelijke tijdschrift PNAS. Hoewel reeds bekend was dat CD5L kan binden aan IgM, hebben de onderzoekers nu voor het eerst aangetoond dat CD5L gebonden is aan ál het IgM dat aanwezig is in ons bloed. Daarnaast ontdekten ze dat de concentraties van zowel IgM als CD5L in het bloed altijd gelijktijdig toenemen en afnemen.
Vragen
Volgens Heck roept deze ontdekking tal van nieuwe vragen op. Hoewel IgM wordt geproduceerd door B-cellen – gespecialiseerde immuuncellen – is het bijvoorbeeld nog onbekend waar CD5L wordt aangemaakt en waar het precies aan IgM wordt gekoppeld. Ook blijft de functie van het CD5L-eiwit als onderdeel van IgM vooralsnog onduidelijk.
Speeksel en melk
Wat daarnaast ook opmerkelijk is, is het feit dat IgM in speeksel en melk helemaal geen binding met CD5L vertoont. Heck heeft hier overigens wel enkele mogelijke verklaringen voor. ”Het is nog speculeren, maar het zou een vorm van fine-tuning kunnen zijn,” oppert hij. “Antilichamen zijn lokaal aangepast aan de ziekteverwekkers die ze het vaakst tegenkomen. En er zitten andere bacteriën in je bloed dan in je mond of op je huid.” Het zou ook kunnen dat CD5L mogelijk fungeert als een soort transportpaspoort. “Misschien heeft IgM wel CD5L nodig om in het bloed te komen, of moet er juist CD5L ingeleverd worden om vanuit het bloed in melk of speeksel terecht te kunnen komen,” denkt Heck.
Therapeutische toepassingen
Al met al blijkt het bekende en essentiële antilichaam IgM ons zelfs na jarenlang onderzoek behoorlijk te verrassen. Niet alleen betekent het nieuwe inzicht dat tekstboeken over biochemie en immunologie moeten worden herzien, ook heeft de ontdekking gevolgen voor therapeutische toepassingen. “Deze resultaten zetten heel wat eerder onderzoek aan zogenaamd vrij CD5L in een ander licht, zodat dat misschien wel anders geïnterpreteerd moet worden,” legt Heck uit. “Daarnaast zullen bedrijven die nu IgM’s produceren als therapeutische antilichamen goed moeten kijken of ze wel het juiste molecuul aan het maken zijn. En afhankelijk van wat de precieze rol van CD5L is, wordt het misschien wel mogelijk om IgM’s te maken die specifiek naar het bloed of specifiek naar het speeksel gaan.”
De betrokken onderzoekers zijn van plan hun studie naar de vorming en functie van CD5L gezamenlijk door te zetten. Want zoals gezegd roept de onverwachte ontdekking veel nieuwe vragen op, die ze in vervolgonderzoek hopen te beantwoorden. Overigens vindt Heck het eigenlijk niet zo verbazingwekkend dat iets wat tientallen jaren geleden is vastgesteld, toch niet helemaal accuraat blijkt te zijn. “Dankzij de sterk verbeterde technieken die wij nu gebruiken, kun je altijd nieuwe dingen tegenkomen,” zegt hij. “Maar als je met de huidige kennis terugkijkt naar publicaties van de afgelopen jaren, dan zie je dat dit echt wel eerder ontdekt had kunnen worden. Het laat goed zien dat als je blind uitgaat van wat er in de tekstboeken staat, je zaken over het hoofd kunt zien.”
Duizenden wetenschappers hebben zich al over dit molecuul in jouw lijf gebogen en toch weet het ons nu - dankzij Nederlands onderzoek - alsnog te verrassen - Scientias
Read More
No comments:
Post a Comment