Het coronavirus grijpt weer om zich heen in diverse landen die toch echt koploper vaccineren zijn. Wat gaat er toch mis op de Seychellen, de Malediven en in Bahrein, Uruguay en Chili?
Ze dachten dat ze ervan af waren. Haast twee op de drie mensen is inmiddels volledig ingeënt, nadat de eilandstaat vaccins liet invliegen uit India en de Verenigde Arabische Emiraten. Maar anderhalve maand nadat men de grenzen weer opende voor toeristen, zitten de Seychellen weer half in lockdown, met gesloten scholen en ingeperkte winkeltijden. Reden: een nieuwe ziektegolf, met honderden nieuwe gevallen per dag, op een bevolking van nog geen honderdduizend.
Een veeg teken, en een waarschuwing voor andere landen, vindt onder meer de Wereldgezondheidsorganisatie. Want de Seychellen staan niet op zich: ook Bahrein, Chili, Uruguay en de Malediven kregen een nieuwe coronagolf voor de kiezen nadat men zich naar de uitgang meende te hebben geprikt.
Wat er in zulke landen misgaat, is niet zozeer één ding, maar eerder een optelsom van slordigheid, haastwerk en overschatting van de kracht van vaccins. ‘Een weerspiegeling van hoe naïef of hoe onzinnig optimistisch we zijn’, zoals de Singaporese volksgezondheidsexpert Jeremy Lin cynisch opmerkte bij CNN. ‘Toch is dit ook iets wat ook wij in de gaten moeten houden’, vindt hoogleraar immunologie Marjolein van Egmond (Amsterdam UMC). Drie dingen om rekening mee te houden.
1| De maatregelen: haastige spoed is zelden goed
Zie zo’n epidemie als een regenbui: wie al naar buiten gaat als de regen begint af te nemen, wordt alsnog nat. Zoiets lijkt te zijn gebeurd in de Seychellen. Al eind maart verklaarde de regering er de strijd tegen corona gewonnen en heropende men de grenzen, terwijl het virus nog volop pruttelde. ‘Niet zo gek dat het dan weer oplaait’, vindt Van Egmond.
En de Seychellen zijn de enige niet. Ook de Malediven, Dubai en Bahrein doekten hun lockdown snel op. Chili opende de scholen en casino’s al helemaal aan het begin van de vaccinatiecampagne. Net als India, waar men na de komst van de eerste vaccins weer massale bijeenkomsten, bruiloften en religieuze feesten toestond: het ergste was toch wel voorbij? ‘De komst van het vaccin gaf iedereen een gevoel van rust’, beklaagde de Indiase epidemioloog Ramanan Laxminarayan zich in wetenschapsblad Nature.
Veelzeggend: van de Seychellers die het virus opliepen, zijn de meesten (zo’n 65 procent) nog ongevaccineerd, blijkt uit gegevens van het plaatselijke ministerie. Dat laat zien dat het virus vooral opleeft in subgroepen die nog niet zijn gevaccineerd. Dat is niet voor het eerst: na de eerste golf laaide het virus op bij subgroepen die minder doordrongen waren van de coronamaatregelen of geen mogelijkheden hadden ze toe te passen, zoals uitgaanspubliek in Azië en arbeidsmigranten in West-Europa.
Vandaar dat juist die West-Europese landen – en Israël – het nu kalm aan doen, en hun coronamaatregelen stapje voor stapje afzwakken, steeds met een voet op het rempedaal.
2| De vaccins: geen volledige bescherming
Van de huidige coronagevallen op de Seychellen is volgens de plaatselijke autoriteiten 33 procent volledig ingeënt tegen het virus. Dat staat niet op zich: ook in het Gelderse Wehl greep het virus ook al eens om zich heen in een verpleeghuis waar nota bene iedereen was ingeënt.
Dus die vaccins halen geen moer uit? Dat natuurlijk ook weer niet. Van de ingeënte Seychellers die corona kregen, hoefde haast niemand meer naar het ziekenhuis, en ook in het Nederlandse Wehl werden de bewoners slechts mild ziek. ‘Het geeft alleen wel aan dat mensen soms gewoon nog licht ziek kunnen worden nadat ze zijn ingeënt’, zegt Van Egmond. En dat ze dus ook het virus nog kunnen doorgeven.
Het ene vaccin is daarin beter dan het andere. Op de Seychellen gebruikt men de vaccins van AstraZeneca en het Chinese bedrijf Sinopharm, inentingen die zo’n 60 tot 70 procent bescherming bieden. Dat zou betekenen dat de grens van ‘groepsimmuniteit’ pas in zicht komt als nagenoeg iedereen is ingeënt.
Datzelfde geldt voor Chili, waar men naast het vaccin van Pfizer de Chinese vaccins van Sinovac en CanSino inzet, die zo’n 50 tot 70 procent bescherming bieden. ‘Ik denk dat Chili een goede correctie is op de aanname dat het probleem vanzelf verdwijnt als je maar een hoop mensen inent’, zei de Britse overheidsadviseur Chris Witty tegen journalisten.
Wat dat betreft hebben we in Nederland meer geluk, zegt Van Egmond. Europa leunt immers steeds zwaarder op de vaccins van Moderna en vooral dat van Pfizer: vaccins die voor zo’n 90 tot 95 procent beschermen. Zie alweer Israël, waar iedereen wordt ingeënt met het Pfizervaccin. Hoewel nog maar 56 procent volledig is ingeënt, zijn grote delen van het openbare leven weer geopend.
3| De varianten: oppassen geblazen
Spelbreker zijn nog altijd de varianten: virussen die door de evolutie zodanig zijn gekneed dat vaccins en natuurlijke afweerstoffen er minder greep op hebben. Hoewel de ultieme ontsnappingskunstenaar onder de coronavirussen gelukkig nog niet is opgestaan, is het denkbaar dat zulke varianten het vuurtje in de landen met een heropleving nog wat verder opstoken.
Zo is de zogeheten Zuid-Afrikaanse variant aangetroffen op de Seychellen, waart de Indiase variant genaamd B.1.617 rond in Bahrein en wordt in Chili inmiddels zo’n 6 procent van de besmettingen veroorzaakt door de zorgwekkende ‘P1’-variant van het coronavirus uit de Amazone. Waarbij wel moet worden opgemerkt dat varianten al snel een handige zondebok zijn: het is nu eenmaal makkelijker om een variant de schuld te geven, dan toe te geven dat men zelf de boel heeft laten versloffen.
Bovendien zijn varianten vaak ongrijpbaar, omdat er te weinig over bekend is. Zo zitten Europese wetenschappers aan achter een spookachtige virusvariant, B.1.620, met aan zijn stekels een hele trits veranderingen die hem mogelijk gevaarlijker maken. Virologen kwamen de variant al tegen in onder meer Frankrijk, Duitsland en België, maar weten niet goed waar hij vandaan komt. Een van de ideeën is dat de variant is komen aanwaaien uit midden-Afrika, waar men coronavirussen veel minder vaak in detail onderzoekt.
Het virus laait weer op in sommige van de best gevaccineerde landen. Waarom? - Volkskrant
Read More
No comments:
Post a Comment