Zijn de zorgen over het virus bijna voorbij? - NRC

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Reportage

Terug naar normaal Met vakantie en daarna de basismaatregelen afschaffen – de zomer zou een kantelpunt kunnen zijn. Of toch niet.

De zomer belooft grotendeels zonder coronazorgen te zullen verlopen, al liggen er nog steeds risico’s op de loer. Foto Ilvy Njiokiktjien

Versoepelingen in het vooruitzicht, het vaccinatietempo omhoog – de zomermaanden zouden weleens het kantelpunt in de corona-epidemie kunnen zijn. Sterker nog, na de zomer zouden mogelijk zelfs de basismaatregelen, zoals anderhalve meter afstand, handen wassen, mondkapjes op, losgelaten kunnen worden. Is het optimisme over het einde van de epidemie terecht?

Drie factoren die het einde voorspellen…

VACCINEREN, VACCINEREN, VACCINEREN

De GGD’s en huisartsen vaccineren nu heel snel. Sinds maandag worden mensen die geboren zijn in 1980 (40 of 41 jaar) al opgeroepen om een afspraak te maken voor hun eerste prik. Tot nu toe hebben 2,6 miljoen mensen twee prikken gehad, 6,3 miljoen mensen hun eerste prik.

Aangezien de vaccins goed beschermen tegen een ernstig verloop van Covid-19, verdwijnt de dreiging van de ziekte. Het ene vaccin is iets effectiever dan het andere. Na bijvoorbeeld twee vaccinaties met BioNTech/Pfizer wordt nog maar 5 procent van de besmette mensen ziek. Na twee Moderna-prikken is dat 6 procent, na de prik met het Janssen-vaccin 33 procent, en na twee AstraZeneca-prikken 40 procent.

De effectiviteit drukt de aantallen zieke mensen zo sterk naar beneden dat nu al geen sprake meer is van oversterfte – mensen die sterven aan de gevolgen van Covid-19.

Er worden nog wel dagelijks Covid-19-patiënten opgenomen in de ziekenhuizen, maar elke dag minder dan de dag ervoor – en er worden er ook elke dag meer mensen uit het ziekenhuis ontslagen dan er binnenkomen. Daardoor daalt het aantal Covid-19-patiënten gestaag en kunnen speciale Covid-19-afdelingen weer dicht.

MINDER BESMETTINGEN, OOK BIJ JONGE MENSEN

Het aantal besmettingen, ook bij jonge gezonde mensen, daalt eveneens. In de week tot 25 mei werden nog 25.000 (3.500 per dag, en 10,4 procent van alle geteste mensen) mensen positief getest, maar een week eerder waren dat er 35.000 (5.000 per dag en 12,2 procent van alle geteste mensen).

Het seizoen zal van invloed zijn – bij mooi weer maakt het virus steeds minder kans. Maar het grote aantal gevaccineerden (37 procent van de bevolking heeft al één prik gehad) zal de verspreiding ook remmen.

VACCINATIEBEREIDHEID LIJKT GROOT TE ZIJN

De bereidheid om te vaccineren lijkt ook groot, blijkt uit de twaalf enquêtes die het RIVM heeft gehouden. In de laatste, in de week van 5 tot 9 mei, zei 90 procent van de deelnemers zich te willen laten vaccineren tegen het virus. Van de 25 tot 39-jarigen wil 82 procent dat, van de 70-plussers 98 procent. Jongeren onder de 25 jaar zijn niet gevraagd.

Badgasten op het strand van Hoek van Holland. Na de zomer zouden zelfs de basisregels losgelaten kunnen worden. Foto Ilvy Njiokiktjien

…én drie factoren die de ‘teruggang naar het normale leven’ in gevaar kunnen brengen

NIEUWE VIRUSVARIANTEN

Demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA) hield afgelopen weekend in WNL op Zondag wel een paar slagen om de arm. Eén daarvan was: er moeten geen nieuwe varianten komen die de barrière van de vaccins weten te doorbreken. Dat is een onzekere factor, want nu al zijn er varianten die steeds een paar procentjes van de effectiviteit van vaccins afsnoepen.

Dat lijkt bijvoorbeeld het geval bij de Indiase variant. Eerder was een eerste dosis van BioNTech/Pfizer – waarvan er eigenlijk twee nodig zijn – al buitengewoon effectief. Een Brits onderzoek van Public Health England, dat overigens nog moet worden beoordeeld door vakgenoten, suggereert dat bij de Indiase variant die eerste prik veel minder goed werkt; na volledige vaccinatie is het vaccin nog wel ongeveer even effectief. Het toont aan hoe mutaties de effectiviteit van vaccins onder druk kunnen zetten. In het Verenigd Koninkrijk, dat wereldwijd tot de vaccinatiekoplopers behoort maar ook langer wacht met het zetten van een tweede prik, loopt het aantal positieve tests ondertussen op, het aantal ziekenhuisopnames daalt niet langer meer.

DE HOOGTE VAN DE VACCINATIEGRAAD

Een ander probleem met de virusvarianten: er duiken steeds nieuwe op die net iets besmettelijker zijn. En hoe besmettelijker een variant is, hoe hoger de vaccinatiegraad moet zijn om ervoor te zorgen dat een uitbraak ‘vanzelf’ op een muur van beschermde mensen botst en wordt gestopt. Bij de ‘oude variant’, die tot december in Nederland dominant was, zou daarvoor ongeveer 65 procent van de mensen beschermd moeten zijn. Voor de Britse variant, die besmettelijker is, is dat al opgelopen tot zo’n 75 procent. De Indiase variant zou weleens nóg besmettelijker kunnen zijn.

VACCINWEIGERAARS

Lees ook: Zijn de gevaccineerden straks solidair met de niet-gevaccineerden?

Een op de tien Nederlanders laat zich niet vaccineren. Die mensen wonen vaak dicht op elkaar: zo ligt de vaccinatiegraad onder 65-plussers in gemeenten in de Biblebelt flink lager dan in de rest van het land, blijkt uit cijfers van het RIVM. Ook in wijken waar veel mensen met een migratieachtergrond wonen lijkt de opkomst lager. In die gebieden kan het virus zich snel verspreiden.

De vraag is dan hoeveel ziekenhuisopnames dat oplevert – waarschijnlijk niet zo veel als afgelopen jaar. Maar de ziekenhuizen zijn nog maandenlang bezig met het inhalen van de zorg die uitgesteld moest worden vanwege de vele Covid-19-gerelateerde opnames. Ook kan, door het afschaffen van de lockdown, het aantal grieppatiënten weer toenemen. Een kleiner Covid-19-golfje zou daardoor dit najaar toch nog de druk op de ziekenhuizen kunnen opvoeren.

Nieuwsbrief NRC Vandaag

Elke ochtend een overzicht van onze beste stukken en al het belangrijke andere nieuws

Een versie van dit artikel verscheen ook in NRC in de ochtend van 1 juni 2021

Adblock test (Why?)

Zijn de zorgen over het virus bijna voorbij? - NRC
Read More