N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Reportage
Coronabesmettingen De gemeente Urk kent de laagste vaccinatiegraad van Nederland en telt ook weinig besmettingen en ziekenhuisopnamen. Hoe kan dat?
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2021/10/data77548675-121018.jpg)
Hoe kan het dat op Urk een uitbraak van het coronavirus vooralsnog uitblijft, terwijl in andere gemeenten met een lage vaccinatiegraad het virus wel weer oplaait?
Misschien, klinkt het in het dorp, heeft Urk wel een grote natuurlijke immuniteit opgebouwd. De afgelopen anderhalf jaar gingen twee grote coronagolven door het dorp heen. Veel Urkers werden ziek en 116 van hen belandden in het ziekenhuis - aan de hoge kant voor een plaats met zo’n 21.000 inwoners. En Urk heeft ook nog eens een relatief jonge bevolking, waardoor je juist mínder ziekenhuisopnamen zou verwachten.
Dat er nu nauwelijks coronapatiënten worden opgenomen - vorige week werden voor het eerst in twee maanden twee Urkers met Covid-19 opgenomen - is in elk geval niet aan de hoge vaccinatiegraad te danken: slechts dertig procent van de volwassen bevolking is volledig gevaccineerd tegen het coronavirus. Maar een doorgemaakte infectie geeft óók bescherming, volgens sommige onderzoeken zelfs meer dan na vaccinaties. Misschien is Urk inmiddels wel even goed, of zelfs beter, beschermd dan de rest van het land.
Het is een veelgehoorde verklaring op Urk. Althans, onder de bewoners die willen praten, want erg spraakzaam zijn veel Urkers niet meer. Op wat dolende toeristen na is het overdag rustig op straat. Op scooters rijden jongeren met blauwe haarnetjes in uniformen van een van de vishandels door de smalle straatjes van het oude dorp. In een bruin café aan de haven wil niemand praten over het coronavirus. „We hebben samen besloten helemaal niks meer te zeggen”, klinkt het vriendelijk maar vastberaden. „De media schrijven toch wel wat ze willen.”
‘Schrijf eens een positief verhaal’
Urk kreeg tijdens de coronacrisis behoorlijk slechte publiciteit. Midden in de lockdown bleven de kerken open en ontvingen grote groepen gelovigen. . Bij rellen na de invoering van de avondklok in januari ging een teststraat van de GGD in vlammen op - de brandplek op de parkeerplaats bij de haven is nog altijd te zien. Vorige maand kwam een foto van Urkse jongeren in nazi-uniformen in het nieuws.
„Schrijf eerst eens een positief verhaal en kom dan maar terug”, klinkt het nu. De stugge, anti-autoritaire mentaliteit op het voormalige eiland waar hard werk, de kerk en gemeenschapsgevoel centraal staan, is al voldoende toegelicht.
Ook de gemeente Urk lijkt uitgepraat over het coronavirus. Burgemeester Cees van den Bos (SGP) heeft geen tijd voor een interview en laat vragen per e-mail beantwoorden. Datzelfde geldt voor GGD Flevoland.
Toch is er genoeg om over te praten, want Urk ís een uitzondering in Nederland. In de zee van andere gemeenten is de vaccinatiegraad op Urk - 30 procent - een afwijkend datapunt. De gemeente Staphorst, één plaatsje boven Urk op de ranglijst, heeft een vaccinatiegraad van 54 procent. Daarboven staat de gemeente Neder-Betuwe: 58 procent. In tegenstelling tot Urk stijgt het aantal besmettingen in deze gemeenten sinds kort weer fors en zijn er weer ziekenhuisopnamen. Op Urk stijgt het aantal besmettingen ook, maar dat valt niet uit de toon met de rest van Nederland. Een „sluitende verklaring” voor het lage aantal ziekenhuisopnamen op Urk heeft de GGD volgens een woordvoerder niet.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2020/12/web-1812culdeclercq06.jpg)
Twee golven
„Op dit moment gaat op Urk eigenlijk het leven weer zijn normale gang, net zoals in veel andere steden”, zegt dominee Alwin Uitslag van de christelijk gereformeerde Eben-Haëzerkerk op Urk, een van de 21 kerken die het dorp telt. „Het aantal mensen dat heel erg ziek is, is volgens mij heel laag. Bij de start van het hele coronagebeuren waren veel mensen overal in de samenleving ziek. Eind november, begin december was dat weer het geval.” Burgemeester Van den Bos kon drie maanden niet werken na een coronabesmetting en een longontsteking. Huisarts Peter Hildering, een bekendheid op Urk, overleed in januari aan corona. „Tientallen mensen die ik uit mijn eigen omgeving kende, waren ziek en lagen plat”, vertelt de dominee. „Volgens mij is toen echt een groot stuk immuniteit opgebouwd.”
Meindert Bakker, fractievoorzitter van de ChristenUnie, de grootste partij op Urk, zag ook het effect van de twee coronagolven in het dorp. „Het is een hechte sociale gemeenschap. We hebben een periode gehad waarin Urk bovenaan de besmettingslijstjes van Nederland stond, toen ging het heel hard.” Bakker maakt zich zorgen over de lage vaccinatiegraad en heeft er „een hard hoofd in” dat die nog veel zal stijgen.
Informatiefolder huis aan huis
Dat Urk een lage vaccinatiegraad heeft, is niet zo verbazingwekkend. Ook bij andere vaccinaties wijkt Urk af. Minder dan 60 procent van de Urkse peuters werd ingeënt tegen polio, rode hond en ziektes als de bof. Landelijk ligt dat percentage boven de 91 procent. Het geloof speelt daarin een grote rol, zegt dominee Uitslag. „Dat is het grootste punt: het feit dat men gelooft in een God in de hemel die hun leven leidt en beschermt, ook tegen ziekte.” Maar dat is maar een deel van de verklaring, denkt Bakker. „Onder de jeugd zit ook het gevoel: we zijn al zo een lange periode gestraft, niet naar school, niet uitgaan. Een beetje opstandigheid zit er ook wel achter.”
De gemeente en GGD probeerden wel de vaccinatiegraad te verhogen: in samenwerking met lokale huisartsen werd deze zomer een brief en informatiefolder huis aan huis verspreid. Er was een socialemediacampagne gericht op jongeren. Bij vijftigplussers steeg de vaccinatiegraad daarna licht, maar die blijft nog altijd ver achter bij de rest van Nederland. Er worden, stelt de gemeente, „geen acties uitgevoerd” om de vaccinatiegraad nog verder op te hogen.
Snel brandhaarden opsporen, voor het uit de hand loopt, wordt op Urk ook moeilijk: ook de testbereidheid is laag. Met ruimere en flexibelere openingstijden van de teststraat in het dorp probeerde de GGD de Urkers te verleiden zich te laten testen, maar te weinig mensen maakten van die mogelijkheid gebruik. De teststraat werd gesloten vanwege „een disbalans tussen inzet van de GGD en het aantal afgenomen testen”, zegt een woordvoerder van de GGD. Urkers kunnen nu terecht in het nabijgelegen Emmeloord. Prikbussen, landelijk gebruikt om twijfelaars over de streep te trekken door de vaccinaties naar hen toe te brengen, werden ook niet ingezet in de gemeente. „Daar zagen we de toevoegde waarde niet van in.”
Raadslid Bakker is er niet gerust op. Vertrouwen op natuurlijke immuniteit is een gok, want of die echt zo hoog is als de Urkers denken, is nog niet medisch vastgesteld. De lage vaccinatiegraad noemt hij „een groot probleem”. En dat de besmettingscijfers achterblijven „helpt ook niet om mensen te overtuigen” wel een prik te nemen. „Ik hoop dat het deze winter goed blijft gaan.”
Correctie (18 oktober 2021): In een eerdere versie van dit artikel stond het verkeerde aantal ziekenhuisopnames van inwoners van Urk. Dat is hierboven aangepast.
Is matig gevaccineerd Urk inmiddels beter beschermd dan de rest van het land? - NRC
Read More
No comments:
Post a Comment