De 'knoop' in je spieren is een wetenschappelijk raadsel - Quest

Johanna ParkinGetty Images

Met hun vingertopjes kunnen ze spierknopen voelen en ook weer wegmasseren, beloven sommige masseurs. En heel wat klinieken maken met ‘dry-needling’ en ‘ultrasound’ behandelingen korte metten met terugkerende spierknopen, beamen hun tevreden klanten. Maar er zijn ook wetenschappers die twijfelen aan het hele bestaan van ‘triggerpoints’, zoals spierknopen ook wel heten. De wereld van spierknopen is een verwarrende, dat vooral.

Het is de vraag wat knopen precies zijn

Deskundigen met ontegenzeggelijk veel kennis over het menselijk lichaam, voeren al jaren strijd over zo ongeveer elk detail. Wat spierknopen precies zijn. Hoe ze ontstaan. Waarom ze pijn doen. Of stukjes weefsel letterlijk in een knoop liggen, of dat het slechts om ‘neurovasculaire blokkades’ gaat. Eigenlijk weet niemand het werkelijk.

Verklaring 1: microverkrampingen

De meest gangbare stelling is dat er sprake is van ‘microverkrampingen’: kleine stukjes spiervezel die pardoes blijven zitten in de verkorte, aangespannen stand. Hierdoor ontstaat een verdikking die de gezonde doorbloeding blokkeert. Het gevolg? Afvalstoffen stapelen zich op. Zenuwcellen versturen een pijnsignaal. Omliggend weefsel gaat compenseren voor de aanspanning en wordt ook stijf.

Waar komt de kramp vandaan?

Oké prima, maar waarom die verkrampingen überhaupt ontstaan, dat is dus onduidelijk. Aan theorieën uiteraard geen gebrek. Eéntje heeft het over een ‘energiecrisis’. Onze spieren hebben niet alleen een stukje energie (ATP) nodig om zich aan te spannen, maar ook om weer te ontspannen. Als door een langdurig verkrampte houding lokaal de voorraad energieblokjes opraakt, blijft de spier zich maar aanspannen in afwachting van het ‘los!’ signaal. Maar door de ontstane blokkade komt dat signaal er niet.

Verklaring 2: calciumlek

Een alternatieve verklaring stelt dat als spiervezels overbelast raken, bijvoorbeeld door een verkeerde beweging of langdurig slechte houding, kleine zakjes in de spiercellen openscheuren. Uit deze sarcoplasmatische reticula lekt calcium. Dit bindt zich weer aan de eiwitten die het commando geven om een stukje spiervezel aan te blijven spannen en dus komt de boel langdurig vast te zitten.

Verklaring 3: uitgedroogde 'condooms'

Een andere theorie richt zich op de ‘condooms’ rondom spiervezels. Spieren bestaan uit bundels van lange vezels. Elk van deze vezels is bedekt door een schacht van glad web-achtig bindweefsel. Een soort condoom. Je hebt vast eens gezien hoe handige goochelaars twee stapels speelkaarten soepel in elkaar schuiven tot één dikkere stapel. Ongeveer hetzelfde gebeurt er wanneer je jouw biceps of andere spieren aanspant: ze glijden langs elkaar tot een dikke, kortere, stevige massa. Maar als je een spier te lang aanspant, kan dit bindweefsel op plekken uitdrogen. Het condoom wordt ruw en daardoor lukt het stukjes spiervezel niet meer goed om terug naar hun ontspannen positie te glijden. De boel raakt letterlijk in de knoop.

Bestaat de knoop wel?

Het klinkt allemaal best aannemelijk. Toch heeft wetenschappelijk onderzoek nog geen uitsluitsel kunnen geven over de ware aard van spierknopen. Typerend is de studie die fysioloog Fred Wolfe (American College of Rheumatology) in 1992 uitvoerde. Hij vroeg vier experts op het gebied van ‘triggerpoints’ om bij patiënten en niet-patiënten spierknopen te vinden. Ze konden het onderling niet eens worden over wie de ware patiënten waren en waar de triggerpoints zich dan zouden bevinden.

Masseur is nog geen charlatan

Deze knoop van verwarring betekent niet dat masseurs charlatans zijn. Want of het nou gaat om een blokkade, calciumoverdosis, energiecrisis, afvalprobleem, ruw condoom of een letterlijke weefselknoop, buiten kijf staat dat diepe stimulatie van het weefsel, via bijvoorbeeld massages, het probleem lijkt te kunnen verhelpen. Je kunt dus sowieso van spierknopen afkomen, of ze nou bestaan of niet.

Adblock test (Why?)

De 'knoop' in je spieren is een wetenschappelijk raadsel - Quest
Read More