Vele tientallen vossen, een aardig legertje stinkdieren, een flink aantal zeehonden aan de noordoostkust. En één zwarte beer in Alaska. Bij in totaal 98 wilde zoogdieren – dertien verschillende soorten – in de Verenigde Staten is in de afgelopen negen maanden vogelgriep vastgesteld. Ook in Europa neemt het aantal besmettingen bij zoogdieren toe. In Nederland bleken in de afgelopen anderhalf jaar een bunzing, das, vos en otter het virus onder de leden te hebben gehad.
“Dit hebben we in de afgelopen vijftien jaar maar heel zelden gezien”, benadrukt Thijs Kuiken, viroloog bij het Erasmus Medisch Centrum. “Bij de uitbraak in 2005 en 2006 zagen we wel hoe in de hele wereld huiskatten besmet werden. Vooral in het Midden-Oosten en Indonesië, maar bijvoorbeeld ook in Duitsland.”
Geen pluimvee, maar wilde vogels
Een belangrijk verschil met nu: het virus circuleerde toen alleen bij bedrijven die pluimvee of andere vogels hielden. Nu zijn ook wereldwijd grote groepen wilde vogels besmet. Dat het virus vooral circuleert bij carnivoren die regelmatig een vogel eten, is dan ook geen toeval.
“Het voordeel is dat die vaak solitair leven”, licht Kuiken toe. “Een vos zal niet snel veel soortgenoten besmetten.” Bij zeehonden ligt dat weer anders. Die zullen niet zo snel een vogel verslinden, maar zijn wel nieuwsgierig van aard. “Zeehonden leven in groepen, waarin een vogelgriepvariant eerder kan gaan circuleren en muteren.”
Het aantal geregistreerde zoogdieren is daarbij slechts het topje van de ijsberg. “Een vos die ziek is, kruipt in zijn hol. Meestal vinden we die niet. Deze cijfers laten in elk geval zien dat een groot aantal zoogdiersoorten vatbaar is en dat besmetting regelmatig voorkomt.”
Kwestie van kansberekening
Dat is ook voor mensen een punt van zorg. “Allereerst omdat de hoogpathogene (sterk dodelijke, red.) variant niet van nature voorkomt: die is ontstaan in de pluimveehouderij en tast nu wilde populaties vogels én zoogdieren aan.” Daarbij komt dat zich juist in zoogdieren, die meer op ons lijken, sneller een variant kan ontwikkelen die zich ook onder mensen in rap tempo verspreidt. “Dat is altijd een kwestie van kansberekening. Zeehonden vormen een risico omdat ze in een groep leven. Maar we komen er weer minder snel mee in aanraking dan met huiskatten. Bij katten kan een virus zich bijvoorbeeld verspreiden in een dierenasiel.”
Die kans is misschien klein, maar met de optelsom van kleine kansen kan het kwartje een keer de verkeerde kant op vallen. “Al met al wordt het probleem steeds iets groter. We zien nu bijvoorbeeld ook hoe het virus zich verspreidt onder wilde vogels in Zuid-Amerika, een gebied dat eerder nog gespaard bleef.”
Vaccin in ontwikkeling
De sleutel om het risico op vogelgriep écht in te dammen, ligt volgens Kuiken in de pluimveehouderij. Op korte termijn door de dieren daar te vaccineren, zodat de verspreiding in stallen stopt. Momenteel werken verschillende Europese landen aan vaccins. Ook Wageningen University & Research (WUR) test momenteel drie manieren om vogels preventief in te enten. De eerste resultaten van deze tests worden later deze maand verwacht.
Op langere termijn zijn er wat Kuiken betreft ook in Nederland ingrepen in de sector nodig. Pluimveebedrijven in de buurt van water lopen extra risico, want vogelgriep circuleert vooral in wilde watervogels. En bij een grote concentratie van bedrijven, zoals in de Gelderse Vallei en in Noord-Limburg, bestaat het risico dat pluimveebedrijven elkaar besmetten. Zo'n kettingreactie bleef tot nu toe uit: het griepvirus kwam bij uitbraken steeds via wilde vogels de stal binnen. De laatste weken is het zelfs betrekkelijk rustig wat betreft nieuwe vogelgriepmeldingen.
Lees ook:
Het vogelgriepvirus is niet te stoppen, dus wordt er gezocht naar een vaccin
Het vogelgriepvirus blijft de komende jaren waarschijnlijk hardnekkig rondgaan. Nu indammen niet lukt, is grootschalig vaccineren de remedie. De universiteiten van Wageningen en Utrecht zijn inmiddels drie vaccins aan het testen.
Ook stinkdieren, vossen en zeehonden krijgen nu vaak vogelgriep, en dat is niet zonder gevaar - Trouw
Read More
No comments:
Post a Comment