Van een ijzertekort kun je vermoeid, duizelig en kortademig zijn, maar het kan ook dat je lichaam aan het tekort gewend is geraakt en je die symptomen dus níet voelt, stelt Hans Verhoef. De voedingsonderzoeker aan de universiteit van Wageningen zag in zijn promotieonderzoek dat vrouwen heel vaak niet weten dat ze een ijzertekort hebben.
IJzer speelt een belangrijke rol in het lichaam: het vervoert zuurstof in het bloed, levert dit af bij alle organen en helpt zuurstof op te slaan in spieren. Een tekort aan ijzer leidt weer tot bloedarmoede.
De oorzaak van het ijzertekort is de moderne leefstijl. “In de tijd van de jagers en verzamelaars aten mensen vooral fruit en vlees. Vlees is een goede bron van ijzer en de vitamine C in fruit bevordert de ijzeropname,” zegt Verhoef. “Anno 2023 hanteren steeds meer mensen een dieet met minder of geen vlees. Dat vind ik een mooie ontwikkeling, maar het heeft ook gevolgen voor de gezondheid.”
Vegetariërs, en mensen in het algemeen, eten meer graanproducten. Bepaalde stofjes die daarin van nature voorkomen, remmen de opname van ijzer in het lichaam, zegt Verhoef. “Bij een plantaardig dieet krijg je dus minder ijzer binnen.”
Menstruatie
Een vegetarisch dieet heeft een andere uitwerking op mannen dan op vrouwen, zegt Verhoef. Dat komt door de menstruatie. “Een vrouw verliest dan gemiddeld veertig milliliter bloed in enkele dagen. Maar bij sommige vrouwen loopt dat op tot honderd of zelfs tweehonderd milliliter bloed. Dat is alsof je elke maand een bloeddonatie doet.” In de oertijd was dat anders; vrouwen werden op latere leeftijd ongesteld, kregen meer kinderen, waren vaker zwanger en gaven langer borstvoeding, zegt Verhoef. “Daardoor menstrueerden ze grofweg 160 keer in hun leven, terwijl de vrouw nu zo’n 450 keer ongesteld is.”
Hoeveel vrouwen een ijzertekort hebben is onbekend. Een grove schatting is dat een kwart van de vrouwen bloedarmoede heeft. Dat gebrek aan kennis verbaast Verhoef. “Net als de weinige aandacht voor en kennis over menstruatie. We praten er niet over, lijken er geen interesse in te hebben. Als mannen dit probleem hadden, was het allang bestudeerd.”
Zwangere vrouwen
Verhoef pleit voor regelmatige metingen op ijzertekort bij Nederlanders, vooral bij vrouwen en zeker bij zwangere vrouwen. “65 tot 80 procent van de vrouwen heeft onvoldoende ijzervoorraden om een zwangerschap zonder supplementen door te komen. Dat kan ondervangen worden door beter te monitoren. Nu wordt er tijdens een zwangerschap in het eerste trimester bloed geprikt, en daarna pas in week 30 weer. In de tussenliggende periode lopen vrouwen een behoorlijk risico om ijzertekort te ontwikkelen.”
Dat kan nadelige gevolgen hebben voor het ongeboren kind. Dat kan uiteindelijk een lager geboortegewicht hebben, minder ijzervoorraden hebben of zelf bloedarmoede hebben of op eerdere leeftijd krijgen. Maar ook voor de moeder kan het gevaarlijk zijn.
“We zien dat vrouwen met bloedarmoede tijdens de zwangerschap meer bloed verliezen tijdens de bevalling. In Nederland zien we dat zo’n 6 procent van de vrouwen een abnormaal zware bloeding heeft na de bevalling, en dat percentage is stijgend. Na de bevalling is het waarschijnlijk lastiger om borstvoeding te geven en is de kans op bloedarmoede groter. Je raakt in een vicieuze cirkel. In extreme gevallen leidt het tot de dood, hoewel dat risico in Nederland beperkt is.”
Niet meer vlees
In ontwikkelingslanden wordt het ijzergehalte beter bijgehouden, stelt Verhoef, die zelf veel onderzoek doet in Malawi. “Door onderzoek waarin we zulke metingen routinematig invoeren – geen rocket science – stellen we niet alleen vast hoe groot het probleem in Nederland is en welke groepen de hoogste risico’s lopen, maar ook hoe het over de tijd verandert.”
Meer vlees eten is niet voldoende, zegt Verhoef. “IJzerpillen kunnen uitkomst bieden. Europese richtlijnen spreken elkaar tegen, maar de Wereldgezondheidsorganisatie zegt dat alle vrouwen ijzerpillen zouden moeten slikken. En minder bloeden, dus minder menstrueren, helpt. Dat kan door bijvoorbeeld geen stopweek in te lassen als je de pil slikt. Betere screening, wellicht op vrijwillige basis, zou ook helpen. Vrouwen zouden meer keuzevrijheid moeten hebben, en goed geïnformeerd moeten zijn om die te benutten.”
Door de huidige leefstijl hebben steeds meer vrouwen bloedarmoede: 'Meer vlees eten is geen oplossing, ijzerpillen wel' - Het Parool
Read More
No comments:
Post a Comment