Het was de eerste week waarin het leek alsof het coronavirus er niet meer was. Toch werd het vaccineren uitgebreid naar tieners, en gonst het van de waarschuwingen voor een naderende ‘vierde golf’ met de deltavariant. In welk vaarwater is de pandemie eigenlijk beland?
Een nieuwe lockdown komend najaar, met gesloten scholen en alle beperkingen van dien? RIVM-infectieziektebestrijder Aura Timen ziet het er niet snel meer van komen. Maar extra maatregelen, zoals weer thuiswerken of een tijdelijke stop of grote evenementen: wie weet. ‘We hebben te maken met een kwetsbaar evenwicht. Het zal net wel, of net niet goed gaan’, zei ze deze week op een bijeenkomst met coronaverslaggevers.
Stabiel maar broos, zo zou je de toestand van de coronacrisis momenteel het beste kunnen omschrijven. Deze week waren er voor het eerst in een jaar weer dagen zonder covidsterfgevallen en konden de clubs voor het eerst sinds maart vorig jaar weer helemaal open. En als er geen al te gekke dingen gebeuren, het vaccineren onverminderd doorgaat en we ons een beetje houden aan basisregels zoals thuisblijven en testen bij klachten, blijft de R-waarde van het virus net onder de 1, grens tussen een epidemie die afneemt of juist groeit. Ook als straks het snotterseizoen weer aanbreekt, en luchtwegvirussen zoals sars-cov-2 weer om zich heen grijpen.
Deltavariant
Maar de marge is zo krap, dat medici zich zorgen maken. Zo zal de besmettelijkere ‘deltavariant’, nu al verantwoordelijk voor liefst de helft van alle besmettingen in ons land, het R-getal zo’n 30 procent verhogen. Vandaar dat men ook tieners wil vaccineren, vandaar dat minister Hugo de Jonge iedereen aanraadt om na terugkeer van vakantie te testen op corona, vandaar ook de nervositeit bij wetenschappers in heel Europa. Nog altijd is immers ruwweg een op de vier EU-inwoners onbeschermd. Het RIVM meldde gisteren 962 nieuwe besmettingen, het hoogste aantal in twee weken.
Wat de epidemiologen misschien nog het minste bevalt: er is zoveel onzeker, dat de computermodellen die de toekomst moeten inschatten de experts danig in de steek laten. Zo zitten de ongevaccineerden doorgaans geclusterd in groepjes, naar leeftijd, sociaal-economische klasse en regio: wie weet hoe het virus daarin kan rondgaan. Er kunnen nieuwe varianten komen, de vaccinatiebereidheid kan instorten, er kunnen massaverspreidingen komen – allemaal duveltjes uit het pandemische doosje waarmee modellen niet goed uit de voeten kunnen.
Daardoorheen speelt een principiële discussie, die het door formatieperikelen en intern gekissebis verlamde Den Haag steeds maar uitstelt. Hoever willen we straks nog gaan, in het bestrijden van corona? Aannemelijk is immers dat de ergste problemen – overvolle ic’s, massaal stervende ouderen – dankzij vaccinatie straks wel achter de rug zijn. In het Verenigd Koninkrijk, dat enigszins voorloopt op Nederland, schiet het aantal besmettingen door de deltavariant omhoog, maar blijven de ziekenhuizen redelijk leeg. Vorige winter belandden er per 100 duizend Britten dagelijks ruim 40 in het ziekenhuis, nu zijn dat er nog maar 2,6.
‘Het is oppassen voor de verkeerde reflexen’, vindt hoogleraar klinische virologie Louis Kroes (LUMC). ‘De dominante gedachte is dat we dit virus in al zijn vormen en varianten moeten bestrijden. Maar het gaat niet om het bestrijden van het virus, maar het tegengaan van de gevolgen: zware druk op de zorg, en vermijdbare sterfte. Het virus, dat raken we immers echt niet meer kwijt.’
De vierde golf die in de lucht hangt is diffuus. Een ziektegolf die druk op de zorg zal geven maar geen overbelasting, die af en toe levens zal eisen maar niet langer hele verpleeghuizen leegveegt, die langdurige ‘long covid’ kan geven maar niet meer hele samenlevingen ontwricht. Wat voor maatschappelijke offers zijn we voor zo’n ziekte nog bereid te brengen?
Maatwerk
Timen en haar OMT-leden sorteren voorzichtig voor op een mazelenachtig scenario, analoog aan dat virus dat dankzij het Rijksvaccinatieprogramma zo goed als weg is, maar niettemin soms weer oplaait, bij groepen niet-gevaccineerden. Zoals in 2013, in Zeeland en op de Veluwe: 30 duizend mensen werden ziek, 182 kinderen kwamen in het ziekenhuis, een kind overleed. ‘In zo’n geval wil je maatwerk’, vindt Timen. ‘Als je merkt dat er clusters zijn op scholen, moet je iets op scholen doen. En als er iets speelt in een regio, moet je in die regio maatregelen nemen.’
Kroes begint intussen over de griep. Dat virus heeft immers een seizoen overgeslagen, en dat kan een voorbode zijn voor een extra ernstige griepgolf komend jaar. ‘Influenza heeft nog wat in te halen. Hoe gaan we daarmee om? Tot nu toe vonden we influenza, met zijn volle ziekenhuizen en sterfte, erbij horen. Maar misschien zien we dat in het post-covid-tijdperk anders. Gaan we straks nog wel massale evenementen toelaten tijdens het griepseizoen?’
In Bilthoven zet men voorlopig vol in op: vaccineren. ‘Als je me vraagt: waar moet je nu de meeste energie in steken, dan staat de vaccinatiegraad op één’, zegt RIVM-hoofdinfectioloog Jaap van Dissel. ‘Dat is uiteindelijk wat ons nu het meeste helpt’. Ook dat luistert nauw: volgens de berekeningen blijft bij een vaccinatiegraad van 75 procent de R-waarde net ónder de 1, maar komt hij er nipt boven als maar 65 procent zich laat inenten.
‘Het wordt spannend. De aanname dat het straks allemaal wel zal meevallen, is me te makkelijk’, benadrukt ook Kroes. ‘Maar we moeten mensen, na 1,5 jaar bombardementen van waarschuwingen, ook weer vertrouwen geven. De virusbestrijding moet overgaan naar: hoe kunnen we het beste met dit virus leven, in plaats van dit virus koste wat kost wegkrijgen.’
Een week na onze herwonnen vrijheid is dé vraag: hebben we corona eigenlijk wel verslagen? - Volkskrant
Read More
No comments:
Post a Comment