De ‘thermometer’ staat op waakzaam, in de riolen wriemelt het van de virusdeeltjes. Toch verklaarde het RIVM de corona-najaarsgolf deze week ten einde. Hoe kan dat, zo midden in de herfst?
1| Het virus: verrassend op z’n retour
Ga naar een rioolwaterzuiveringsinstallatie, laat een bemonsteringsfles zakken in het vieze water en analyseer de inhoud. Waar in het land je dat ook doet, zul je ze vinden: restjes van het virus dat de wereld nu al bijna drie jaar in zijn greep houdt.
Zo’n 120 biljoen deeltjes coronavirus op elke 100 duizend Nederlanders, turfde het RIVM begin november in het rioolwater. Die zijn daar beland doordat mensen die zijn besmet de virusdeeltjes uitpoepen. Vooral in Zeeland, de Gooi- en Vechtstreek en Haaglanden is de virusconcentratie hoog.
Maar hoewel het riool bewijst dat het virus overal nog volop rondgaat, is het wél veel minder dan een maand geleden: toen vond men twee keer zoveel deeltjes. Ook in de teststraat ziet het RIVM het aantal positieve testen dalen, al is dat allang geen betrouwbare graadmeter meer, omdat de GGD de thuistests niet kan meetellen.
Maar wacht. Het is herfst, dan horen luchtwegvirussen toch juist extra hard rond te gaan? Dat klopt, maar de epidemie zit in een wat andere fase, vertelt RIVM-epidemioloog Susan van den Hof. Sinds afgelopen zomer domineerde in ons land type BA.5 van de omikronvariant. En die is, na twee golven, onderhand wel uitgewoed.
‘We hebben te maken met een combinatie van factoren’, zegt Van den Hof. ‘Veel mensen hebben de BA.5-variant gehad en zijn daardoor nu beschermd. En we hebben de nieuwe boostercampagne, die ook weer mensen beschermt.’
Maar dan moet er niet weer een nieuwe variant ten tonele verschijnen, waarop afweerstoffen in het bloed minder vat hebben. Het is daarom ‘net te vroeg’ om de epidemie bedwongen te verklaren, zegt Van den Hof. ‘De winter moet nog beginnen. En in de vorige winters hebben we gezien: er kan nog van alles gebeuren.’
De ‘coronathermometer’, een maat voor de ernst van de epidemie, blijft op een schaal van 1 tot 4 nog even staan op stand 2, die staat voor een ‘verhoogde’ druk op de samenleving en de zorg, zo besloot het RIVM deze week. ‘Als het beeld over twee weken nog zo rustig is, gaan we mogelijk naar beneden. Maar we willen ook niet te veel gaan jojoën’, zegt Van den Hof.
2| De varianten: BQ.1 in opmars
Al bijna een jaar nu is de wat minder ziekmakende, maar zeer besmettelijke omikronvariant van het coronavirus dominant in de wereld. Dat is lang genoeg dat er binnen de omikrongolf zélf golven van subvarianten ontstaan: eerst BA.1, toen BA.2, sinds afgelopen zomer BA.5.
Inmiddels nadert er een hele ‘soep’ van nieuwe loten aan de omikronstamboom, met aanduidingen als BA.2.75, BF.7 en XBB. Vooral de variant genaamd BQ.1, een nakomeling van BA.5, begint om zich heen te grijpen. Nog deze maand zal BQ.1 naar verwachting de meeste corona-infecties in ons land veroorzaken.
Wat dat precies betekent, is niet helemaal onduidelijk. BQ.1 heeft weer iets andere uitsteeksels, waardoor antistoffen hem niet goed meer kunnen vastpakken. Wie eerder corona had, kan het virus dan wellicht opnieuw in milde vorm krijgen.
Tegelijk is BQ.1 ook gewoon een omikronvirus. Niet al te ziekmakend, en nog altijd herkenbaar voor afweercellen die beschermen tegen escalatie van de ziekte. Wie besmet raakt met de nieuwe variant XBB heeft naar schatting zelfs tot 30 procent mínder kans op ziekenhuisopname dan iemand die besmet raakt met BA.5, volgens cijfers uit Singapore.
3| Het ziekenhuis: toch weer honderden patiënten
Hoopvol teken is dat in landen waar BQ.1 al wat eerder om zich heen greep, het aantal ziekenhuispatiënten niet oploopt. Neem Frankrijk: na een lichte stijging in oktober daalt het aantal coronapatiënten op de ic en in het ziekenhuis alweer.
In ons land belanden momenteel zo’n 80 coronapatiënten per dag in het ziekenhuis, van wie grofweg driekwart dóór het virus. In totaal liggen er nu ruim 750 coronapatiënten in het ziekenhuis. Met als grote verschil met de vorige coronaherfst dat de bezetting vorig jaar november sterk steeg, terwijl die nu gestaag daalt.
Dat komt doordat omikron sowieso minder ziekmakend is, en door vaccinaties en doorgemaakte infectie is het risico dat je in het ziekenhuis belandt ook kleiner. Wie het afgelopen jaar werd geboosterd, is voor zo’n 60 tot 90 procent beschermd tegen ziekenhuisopname. Zestigplussers die daarbovenop ook de nieuwste booster nemen, zijn nog eens zo’n 63 procent extra beschermd tegen ziekenhuisopname. Hoe dat zit met mensen van onder de 60, is nog niet precies duidelijk.
Patiënten die onverhoopt toch in het ziekenhuis belanden, zijn in de regel oud en hebben onderliggende aandoeningen, blijkt uit de cijfers. Toch zijn er zorgen over de ziekenhuisbezetting. ‘Er is geen enkele andere ziekte die in zijn eentje zoveel bedden bezet houdt als covid’, zegt Alma Tostmann (Radboud UMC). ‘Op de achtergrond stijgt het tekort aan zorgpersoneel, door uitval, burn-out, mensen die het vak verlaten. En we hebben de uitgestelde zorg nog steeds niet allemaal weggewerkt.’
Dan moet de gewone griep nog komen: die gaat vooral rond in januari en februari. Tostmann vindt dan ook dat de overheid vaccinatie moet blijven aanmoedigen, zowel tegen corona als tegen griep. ‘De griepprik is voor mensen die hem aangeboden krijgen dit jaar een extra goed idee’, vindt ze. ‘Iedereen die met griep of corona in het ziekenhuis belandt, komt nog steeds in die bedden en onder de zorghanden terecht waarmee geen andere zorg kan worden verleend.’
Het raadsel: waar is die corona-najaarsgolf nou? - Volkskrant
Read More
No comments:
Post a Comment