Sterke pijnstillers helpen niet bij mensen met rug- en nekklachten. Sterker nog, ze zijn verslavend en hebben vaak nare bijwerkingen, blijkt uit onderzoek van het Rotterdamse Erasmus MC. Oxycodon en andere opioïden 'doen niets meer dan een placebo'.
In een dubbelblind onderzoek onder zo'n 350 patiënten die recent rug- of nekpijn ontwikkelden, hadden beide groepen (placebo- en opiaatslikkers) na zes weken evenveel pijn. Een jaar nadien was er niks veranderd aan de pijnbeleving, en waren de gebruikers van opioïden zelfs een stuk slechter af. Eén op de drie had last van een vervelende bijwerking, zoals constipatie of misselijkheid.
Ongeveer een miljoen mensen in ons land slikken zware pijnstillers. Artsen proberen dit aantal omlaag te krijgen, maar tot op heden lukt dit niet. Opiaten werden oorspronkelijk vooral ingezet als pijnbestrijding in de laatste levensfase, maar het wordt nu veel liberaler voorgeschreven. In Amerika veroorzaakt vooral het middel oxycodon vanwege zijn verslavingsgevoeligheid enorme problemen.
Geen opiaten, maar wat dan wel?
Uit de studie blijkt duidelijk dat mensen met rug- en nekpijn geen baat hebben bij opiaten. “Opioïden doen echt niets meer dan een placebo. Onze belangrijkste boodschap is dus dat artsen terughoudend moeten zijn om dergelijke medicijnen voor te schrijven bij deze pijnklachten”, zegt onderzoeker Bart Koes tegen het AD. “We adviseren mensen met rug- en nekklachten om hun dagelijkse activiteiten, zoals fietsen, lopen of zwemmen, zoveel mogelijk te continueren en eventueel naar een fysiotherapeut te gaan. Dat geeft veel verlichting.”
De wetenschappers pleiten ervoor om de richtlijnen voor gebruik van sterke pijnstillers bij pijn aan het bewegingsapparaat aan te passen en te stoppen met opioïden. “Een huisarts kan ook paracetamol voorschrijven. Ook dat is misschien niet veel effectiever dan een placebo, maar de bijwerkingen zijn in ieder geval gunstiger dan bij opiaten”, besluit Koes.
Het is momenteel een rage onder Venlose huizenbezitters: een baksteen 'uitruimen' voor een muis. Geschilderd door de Venlose Kim Boots die we daarom deze dagen altijd wel ergens op straat aan het werk zien.
Nee, helemaal origineel is het niet. 'De Amerikaanse kunstenaar David Zipp uit Michigan maakt al jaren tekeningen van muisjes in het straatbeeld. Hij doet dat met krijt, dus na een regenbui is het weg. Toen de bewoners van de Straelseweg hun straat gingen verfraaien, kreeg ik van een bewoner de vraag om in navolging van Zipp een kleine tekening te maken. Alleen dan van verf en op een baksteen van haar huis. Toen de buurman dat zag, wilde die ook meteen zo'n tekening', zegt Boots.
Social media
Dat was twee jaar geleden, daarna werd het aanvankelijk stil. Tot Boots recent weer de vraag kreeg een baksteen van een woning te beschilderen. 'En toen bleek de kracht van social media. Ik deelde de story en toen stroomden de aanvragen binnen', zegt Boots met een grote glimlach. Ze zou haar agenda ermee kunnen vullen, maar zo makkelijk is dat niet. 'Dit doe ik erbij, ik moet het rondom mijn werk plannen. En daarbij moet ik rekening houden met de zon. Want schilderen in de zon gaat niet, dan droogt de verf veel te snel. Dus bij het maken van een afspraak moet ik altijd rekening houden met de vraag of de baksteen op dat moment in de schaduw ligt.'
Jubileum
Boots schildert en tekent al haar hele leven. Dit jaar viert ze haar 25-jarig jubileum als maker van grote muurschilderingen, vaak bij mensen thuis. 'Daar kwam ik eigenlijk per toeval achter. Ik zag op Facebook dat degene waarvoor ik mijn eerste muurschildering op een babykamer had gemaakt haar 25ste verjaardag vierde.' Zelf wil Boots haar werk niet onder kunst scharen. 'Ik hou gewoon heel erg van tekenen. Nee, noem me geen kunstenaar. Noem me maar creatief.'
Knipoog
Zeven woningen beschilderde Boots recent, acht staan nu nog op de planning. En het einde is nog niet in zicht. 'Het is voor mij een enorm leuke bezigheid. Heel anders dan zo'n grote muurschildering. Die tekeningen van muizen is gepriegel in de marge. Juist dat kleine is leuk. Dat het niet opvalt en mensen er in eerste instantie aan voorbij lopen, maar vanuit een ooghoek toch getrokken worden. Het zijn grappige tekeningen, voor een glimlach. Een knipoog, zeg maar.'
Waarom een reisvaccinatie?
In sommige vakantiegebieden gaan andere ziektes rond, dan in Nederland. Vaccinaties beschermen tegen die ziektes. Voorbeelden hiervan zijn gele koorts, rabiës of DTP. Reisvaccinaties kun je halen bij de GGD, vaccinatiecentra of de huisarts. Soms maakt het uit hoe oud je bent en of je medicijnen gebruikt, wanneer een vaccinatie aan te raden is. In enkele gevallen is een reisvaccinatie verplicht om een bepaald land in te mogen.
De Gezondheidsraad adviseert om zestigplussers, zorgmedewerkers en risicogroepen ieder najaar te vaccineren tegen corona. Het is een optie om deze najaarsprik te combineren met de griepprik, maar daar zijn volgens het adviesorgaan wel "logistieke uitdagingen" aan verbonden.
In totaal zouden ongeveer vier miljoen mensen de coronaprik kunnen halen, schat de Gezondheidsraad.
Het adviesorgaan benadrukt dat corona nog altijd tot ziekenhuisopnames en sterfte onder risicogroepen leidt. Omdat nog onduidelijk is hoe het coronavirus zich verder zal ontwikkelen, adviseert de raad minister Ernst Kuipers (Volksgezondheid) om een jaarlijks vaccinatieprogramma voor deze risicogroepen op te tuigen.
Ook raadt de Gezondheidsraad aan om jaarlijks te bekijken of het programma aangepast moet worden. Daarbij moet het ministerie rekening houden met gunstige en minder gunstige scenario's.
Ook zwangere vrouwen komen in aanmerking voor een prik
Onder medische hoogrisicogroepen en medische risicogroepen vallen bijvoorbeeld mensen met het syndroom van Down, mensen met zeer ernstig overgewicht, patiënten die een orgaantransplantatie hebben ondergaan of op de wachtlijst staan en mensen met nierfalen.
Ook zwangere vrouwen komen in aanmerking voor de herhaalprik. Een coronabesmetting kan bij hen tot ernstige klachten leiden. En de baby kan eerder ter wereld komen dan de bedoeling is. De Gezondheidsraad adviseert om vrouwen bij 22 weken zwangerschap te vaccineren. Dat verkleint de kans op complicaties het meest.
Bij zwangere vrouwen hoeft het vaccin niet per se in het najaar toegediend te worden. Ze kunnen de herhaalprik bijvoorbeeld halen als ze de kinkhoestprik krijgen.
Krijg een melding bij nieuwe berichten
Nog steeds ziekenhuisopnames en sterfgevallen
Vorig najaar konden mensen bij vaccinatielocaties van de GGD's een herhaalprik halen. Maar als de herhaalprikken in het vervolg met de jaarlijkse griepprik worden gecombineerd, kan minister Kuipers ervoor kiezen de inenting via de huisartsen te laten verlopen.
Het voordeel van een gecombineerde vaccinatie is dat meer mensen dan bereid zijn om een herhaalprik tegen COVID-19 te halen, verwacht de Gezondheidsraad. Het adviesorgaan benadrukt wel dat er logistieke uitdagingen aan zo'n combiprik verbonden zijn.
Het advies van vandaag is het eerste advies van de Gezondheidsraad over de aanpak van het coronavirus sinds het einde van de pandemie. Het virus is tegenwoordig onderdeel van het dagelijks leven en is endemisch geworden.
Dit betekent niet dat het coronavirus is verdwenen, want nog altijd raken mensen besmet. Ook moeten nog steeds coronapatiënten naar het ziekenhuis en overlijden mensen aan de gevolgen van een besmetting. Het gaat vooral om mensen uit de risicogroepen, voor wie de Gezondheidsraad nu een herhaalprik adviseert.
Voor mensen met diabetes type 2 is er sinds kort een nieuwe behandeling beschikbaar. Met die op het individu gebaseerde methode zijn medicijnen minder of misschien zelfs helemaal niet meer nodig. Hoe zit dat precies?
Het aantal mensen met diabetes blijft toenemen. Volgens de laatste cijfers hebben negen van de tien mensen met diabetes, type 2. Zij hebben baat bij een gezonde leefstijl. Overgewicht, te weinig beweging en erfelijke aanleg vergroten de kans op deze ziekte.
Mensen met diabetes type 2 zijn minder gevoelig (geworden) voor insuline. Daar krijgen zij nu medicatie voor, maar een verandering van de leefstijl is ook belangrijk. Een verhoogde bloedsuikerspiegel wordt namelijk veroorzaakt door wat je eet en drinkt.
"Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat iedereen anders op voeding reageert", zegt Piet Hein van Dam, een van de oprichters van Clear.bio, de start-up achter deze ontwikkeling. "Zonder extra zorg of medicatie zou je dus je suikerpieken en -spiegel kunnen verlagen met de juiste voedingskeuzes."
"In het geval van diabetes type 2 is het lichaam minder gevoelig voor insuline. Maar als je vroeg ingrijpt, kun je nog heel veel doen met leefstijl en voeding", vertelt Hanno Pijl, hoogleraar Diabetologie aan de Universiteit Leiden.
Sensor bestond al
Het nieuwe systeem werkt met een app en een sensor op de bovenarm. Door twee weken lang iemands bloedsuikerspiegel te meten, wordt in de app zichtbaar welke voeding goed valt en welke niet.
We zien veel individuele verschillen als het aankomt op gezond eten en bewegen.
Hanno Pijl, hoogleraar Diabetologie
De sensor die daarvoor wordt gebruikt bestond al, maar werd eerder alleen gebruikt om te monitoren hoeveel insuline iemand moet bijspuiten.
In dit geval wordt bijgehouden wat iemand eet en drinkt. In de app, die is gekoppeld aan de sensor, is te zien hoe je lichaam daarop reageert.
Zelf eetgedrag veranderen met tips en begeleiding
Gecombineerd met persoonlijke tips en begeleiding door diëtisten kunnen gebruikers van de app zelf hun eetgedrag veranderen, zodat minder of zelfs geen medicatie nog nodig is.
Pijl noemt de behandeling in gesprek met NU.nl een goede ontwikkeling. "We zien veel individuele verschillen als het aankomt op gezond eten en bewegen." Volgens de hoogleraar wordt daarom steeds meer belang gehecht aan persoonsgebonden adviezen.
Bij groot deel was verbetering zichtbaar
De datagedreven behandeling kan inmiddels door huisartsen en praktijkondersteuners worden voorgeschreven. Tot nu toe hebben in totaal 5.000 mensen Clear.bio gebruikt. Om het effect van de behandeling te onderzoeken, deden 250 mensen mee aan een klinische studie.
Je kan ook compenseren door bijvoorbeeld een extra rondje te wandelen. Het gaat erom dat je zelf de regie terugpakt.
Piet Hein van Dam, oprichter van Clear.bio
"Daar kregen we goede resultaten van terug", vertelt Van Dam. "Bij een aanzienlijk deel zagen we een sterke verbetering in de gezondheid en bij ongeveer de helft van de mensen is vastgesteld dat zij voortaan een stuk minder medicatie nodig hebben."
Het is niet per se zo dat iedereen die meedoet uiteindelijk geen medicatie meer nodig heeft, zegt Van Dam. "Dat hangt af van hoever je bent met je ziekte en hoe nauwgezet je de adviezen volgt."
Compenseren kan ook
En het hoeft volgens Van Dam ook niet te betekenen dat je bijvoorbeeld nooit meer sushi kan eten als blijkt dat jouw lichaam er niet goed op reageert. "Je kan ook compenseren door bijvoorbeeld een extra rondje te wandelen. Het gaat erom dat je zelf de regie terugpakt."
Pijl denkt dat de medische sector ontzettend veel kan leren van data. "We moeten er in de zorg naartoe dat mensen meer verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen gezondheid." Het systeem is op dit moment zo ingericht dat het de taak van artsen is om mensen gezond te houden.
Maar met een overbelast systeem is dat niet langer vol te houden, vindt Pijl. "Als mensen de regie zouden terugpakken over hun eigen gezondheid, geloof ik echt dat ze langer gezond blijven."
We zijn benieuwd naar je mening over dit artikel. Klik hier om je feedback achter te laten in een korte vragenlijst van een minuut.
Gezellig een rondje wandelen door de Rotterdamse natuur; voor sommige Rotterdammers (en hun viervoeters) is dat op-en-top genieten! Ben jij een van deze natuurliefhebbers, let dan goed op: het is het tekenhoogseizoen. Hier zie je het aantal meldingen van tekenbeten in de afgelopen maand.
Advertentie wordt geladen…
Via de kaart van Tekenradar zie je hoeveel meldingen in Nederland zijn gedaan van tekenbeten. Zo ook van Rotterdam!
Meldingen afgelopen maand
De kaart geeft aan dat er de afgelopen vier weken zeven meldingen van tekenbeten zijn gedaan in Rotterdam. Maar let op: dit is een livekaart, dus het is handig om die af en toe te bekijken voordat je naar bijvoorbeeld het Kralingse Bos gaat. De kaart ziet er morgen misschien wel anders uit. Ook maakt niet iedereen melding van een tekenbeet.
Over Tekenradar
Tekenradar is samengesteld door wetenschappers die onderzoek doen naar tekenbeten. Tekenradar is een initiatief van onder meer Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Wageningen University & Research en Radboud Universiteit.
Per jaar lopen ongeveer 1,5 miljoen mensen in Nederland een teekbeet op, blijkt uit een enquête onder huisartsen. Toch ligt het aantal tekenbeten in de praktijk mogelijk hoger, denkt Bea Werner van Stichting Tekenbeetziekten. Ze zegt: “Lang niet iedereen gaat naar de huisarts vanwege een tekenbeet. Ook meldt niet iedereen een beet bij de Tekenradar. Niet iedereen kent het en als mensen het wel kennen, vergeten ze het soms. Het is daarom onmogelijk om te zeggen of het aantal tekenbeten dit jaar gelijk is aan voorgaande jaren.”
Ziekte van Lyme
Ben je zelf gebeten? Dan raadt Bea aan om de teek zo snel mogelijk te verwijderen via een tekenpen of naar de huisarts te gaan. En daarna? “Melden op de Tekenradar!”, vervolgt ze. Verwijder je de teek niet direct, dan loop je het risico om een ziekte te krijgen, zoals de ziekte van Lyme. Volgens de onderzoekers van Tekenradar zijn de aard en ernst van de klachten bij Lyme verschillend. Je kan bijvoorbeeld last krijgen van koorts, hoofdpijn, gewrichtspijn of zelfs verlamming en hartklachten. Bea: “De schatting is dat jaarlijks 27.000 mensen in Nederland de ziekte van Lyme krijgen. De meesten krijgen antibiotica, daarna blijven 1.000 tot 2.500 mensen klachten houden.”
Advertentie wordt geladen…
Honden en teken
Teken zijn niet alleen geïnteresseerd in mensen, maar ook in dieren. Je viervoeter kan daardoor ook besmet raken. Bea: “Honden lopen nog meer gevaar dan mensen, want zij vormen door hun lange haren de ideale omgeving voor teken. Honden kunnen Lyme krijgen, maar worden over het algemeen niet zo ziek als mensen, ze hebben een beter immuunsysteem. Katten daarentegen hebben geluk: zij worden niet ziek.”
Ruim één op de acht kinderen in Nederland heeft overgewicht of obesitas. De oplossing lijkt simpel: minder eten en meer bewegen. Maar dat is te makkelijk gedacht, zegt gezondheidswetenschapper Leandra Koetsier tegen NU.nl. "Er zijn allemaal dingen waardoor het niet zo eenvoudig is minder te eten."
Er zijn verschillende oorzaken waardoor kinderen te zwaar worden. Daarom moet de hulp ook niet alleen om voeding en beweging gaan, vindt Koetsier. Zij promoveerde afgelopen week op het onderwerp aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. "Het kan dat er allemaal andere dingen spelen - zoals stress en niet lekker in je vel zitten - waardoor het niet lukt om gedrag te veranderen."
Dat betekent niet dat eten helemaal geen rol speelt, maar de nadruk ligt volgens Koetsier veel te veel op het gewicht. "Natuurlijk is dat een maat voor gezondheid, maar wij zien dat veel breder." Bijvoorbeeld iemand met overgewicht die eerst obesitas had en zich nu supergoed voelt. "Dat is natuurlijk ook al winst", vindt Koetsier.
Foto: Getty Images
Kwaliteit van leven
Het gaat Koetsier vooral om de kwaliteit van het leven van de kinderen en of ze meedoen in de maatschappij. Dat beïnvloedt namelijk ook hoe zij in hun vel zitten. "Als je andere dingen aan je hoofd hebt, dan is het gewoon heel erg moeilijk om gezonde keuzes te maken."
Ongeveer 340.000 Nederlandse kinderen zijn te zwaar. Van deze kinderen hebben 80.000 kinderen obesitas of ernstige obesitas. "Als je dat als kind al hebt, is het supermoeilijk om daar van af te komen", zegt Koetsier.
Wat is obesitas?
"Obesitas is een chronische ziekte. Dan heb je een dusdanige vetopbouw dat het gezondheidsrisico's oplevert." Obesitas kan ervoor zorgen dat je stofwisseling en hormonen minder goed werken, waardoor je lichaam minder goed aangeeft wanneer je trek hebt of vol zit.
Kinderen met obesitas kunnen al op jonge leeftijd diabetes type 2 ontwikkelen. Ook hebben ze een grotere kans op bepaalde vormen van kanker en hart- en vaatziekten op latere leeftijd. Daarnaast zijn er de psychosociale gevolgen. Denk aan een laag zelfbeeld, gepest worden, angst en depressie. Maar, benadrukt Koetsier: "Het is niet zo dat iedereen met obesitas ongelukkig is."
Geen dieet, maar een weerbaarheidstraining
Koetsier deed onderzoek naar de aanpak ‘Kind naar Gezonder Gewicht’ dat onderdeel uitmaakt van het Jongeren op Gezond Gewicht (JOGG)-programma van de overheid. In deze aanpak staan het kind en de samenwerking tussen verschillende zorg- en hulpverleners centraal. Er is één centrale zorgverlener die de zorg coordineert en het aanspreekpunt is voor het kind en het gezin.
In het onderzoek van Koersier was de centrale zorgverlener vaak een jeugdverpleegkundige van de GGD. Die ziet dat een kind overgewicht heeft en kijkt direct of er ook andere problemen in het gezin zijn. Zo kan het dat ouders financiële problemen hebben waardoor zij gestrest zijn of dat het kind wordt gepest. "Misschien kan schuldhulpverlening dan helpen of kun je met het kind naar weerbaarheidstraining kijken." Daarnaast krijgen het kind en het gezin hulp bij de ontwikkeling van een gezondere leefstijl.
Op dit moment werken 42 Nederlandse gemeenten op deze manier. Het idee is dat in 2030 alle 342 gemeenten dit zo doen. De eerste ervaringen zijn positief. "We horen van kinderen en gezinnen dat het heel fijn is dat er een centraal persoon is die het aanspreekpunt is", zegt Koetsier. "Ze voelen zich ook veel meer gehoord, omdat je breder gaat kijken dan alleen naar het gewicht." De komende jaren moeten uitwijzen of de aanpak er ook voor zorgt dat minder kinderen obesitas houden of krijgen.
Vanaf 1 januari 2024 wordt het programma dat Koetsier onderzocht uit de basisverzekering vergoed. Daar is ze heel blij mee. Ze hoopt daarnaast dat er ook meer aandacht komt voor een gezonde omgeving, zoals minder snoep in schoolkantines en meer ruimte voor kinderen om veilig buiten te spelen. "Er is niet één oplossing, maar al die stapjes samen zorgen ervoor dat we het beter op de rit krijgen."
Met slechts 12 kilo gewicht en een topsnelheid van 17 km/h is Go1 een van de lichtste en snelste robothonden op de markt.
De hond kan 5 kilo bepakking dragen en patrouilleren, mineralen delven op moeilijk bereikbare plaatsen en nog veel meer.
Go1 is te koop voor ‘slechts’ 2700 dollar. Unitree Robotics, dat Go1 produceert, meldt de hond zo goedkoop mogelijk te willen verkopen, zodat particulieren zich er ook een kunnen veroorloven – en niet alleen bedrijven of staten, die nu nog de voornaamste kopers zijn van grote robots zoals robothonden.
Maar Go1 is berucht: in een amateurvideo die viraal ging, vuurde hij een automatisch vuurwapen af.
Hoe gevaarlijk is hij?
Behendige inspecteur controleert gasinstallaties
Het Zwitserse bedrijf ANYbotics zit achter de viervoeter ANYmal. Deze stevige robot kan op allerlei terreinen manoeuvreren, steile trappen beklimmen, obstakels en kloven oversteken en zich door smalle kieren wringen.
De robot heeft een laserscanner en een thermische camera, en kan worden aangepast voor allerlei taken, zoals inspectie en onderhoud. Hij is speciaal ontworpen voor de olie- en gasindustrie.
Met zijn gasdetector kan hij ‘snuffelen’ naar mogelijke lekken.
ANYmal beweegt zijwaarts, vooruit en achteruit, zodat hij zich nooit hoeft om te draaien.
ANYmal is zo gemaakt dat hij geen schade aanricht aan de olie- en gasinstallaties waar hij mee moet werken. Hij is alleen in staat om te lopen – vrij langzaam, tot 4,7 km/h – om de installaties te inspecteren.
Oordeel: Relatief ongevaarlijk.
Magazijnmedewerker zonder hoofd
Agility Robotics uit Oregon, VS, heeft de tweevoeter Digit ontworpen, die er – afgezien van het ontbrekende hoofd – uitziet en beweegt als een mens.
De romp zit vol sensoren waarmee de robot obstakels of mensen ontwijkt, en de magazijnmedewerker of inpakker kan 18 kilo per keer dragen.
De 1,58 meter lange en 45 kilo wegende robot gebruikt zijn armen om zijn evenwicht te bewaren en overeind te komen als hij is gevallen. Met zijn armen kan hij ook deuren openen en dingen optillen.
Digit kan vooruit, achteruit en zijwaarts bewegen en op oneffen terrein lopen. De robot kan 5,4 km/h halen, dus net zo veel als een mens bij een stevige wandeling.
Hoe gevaarlijk is hij?
De kracht en snelheid van Digit zijn beperkt, maar hij kan door hackers worden gebruikt om bijvoorbeeld een bom te bezorgen.
Beoordeling: Relatief ongevaarlijk.
Rijdende assistent kan straling aan
Het Canadese bedrijf Clearpath Robotics heeft de circa 1 meter lange en 50 kilo zware Husky ontwikkeld, die 3,6 km/h kan halen.
Met zijn vier terreinbanden kan hij door modder, beken en diepe sneeuw ploegen.
Husky kan 75 kilo meetorsen en is leverbaar met een breed scala aan apparatuur, zoals een 360-gradencamera, robotarmen en een 3D-lasercamera om afstanden te meten.
Husky kan onder meer gebieden karteren, bommen opruimen en radioactief materiaal hanteren.
Onderzoekers van de universiteit van Toronto gebruiken de robot als een rover ter voorbereiding op de verkenning van andere planeten.
Hoe gevaarlijk is hij?
Het vermogen van Husky om radioactief materiaal te hanteren kan door hackers gebruikt worden om angst te zaaien onder hun vijanden, maar zijn trage snelheid en kleine gestalte beperken het gevaar.
Beoordeling: Zeer gevaarlijk.
Wendbare hond gaat viraal
Het Amerikaanse bedrijf Boston Dynamics ontwikkelde de terreinhond Spot, die trappen klimt, over obstakels komt en op oneffen terrein navigeert.
De promotievideo’s van Spot worden meestal flink gedeeld – in 2017 stond een video van de hond die een deur opent even op nummer 1 op YouTube.
Doordat Spot uit de voeten kan op ontoegankelijke locaties, kan hij bommen opruimen en hulp verlenen na natuurrampen. Hij kan ook surveilleren, gebieden karteren en waakhond spelen.
Spot kan zich met camera’s 360 graden oriënteren, terwijl ingebouwde sensoren ervoor zorgen dat hij niet tegen iemand of iets opbotst.
Spot haalt bijna 6 km/h met een lading van maximaal 14 kilo, en hij kan worden uitgerust met een arm die kan draaien en dingen kan grijpen.
Hoe gevaarlijk is hij?
Spot kan net als Go1 worden uitgerust met vuurwapens – waar het bedrijf erachter Boston Dynamics, sterk voor waarschuwt.
In 2011 liep Mike van den Nieuwenhof (33) uit Nuland Q-koorts op. Hij heeft daar nog steeds last van. "Mijn kinderen vragen soms of ik ergens mee naartoe ga. Ik wil niet steeds zeggen dat ze maar met hun moeder moeten gaan. Maar als ik meega, zit ik er soms als een zestiger bij", aldus Mike die ernstige vermoeidheidsklachten heeft.
Mike is vader van een tweeling van 5. Hij heeft een kantoorbaan en werkt vier dagen per week. "Toen ik net besmet was, kon ik hooguit een paar uur per dag werken. Dat is dus vooruitgegaan maar dat heeft jaren geduurd. En het is nog steeds niet zoals het moet zijn, voor iemand van mijn leeftijd." Om geestelijk en lichamelijk sterker te worden heeft hij een revalidatietraject gevolgd.
Mike is niet de enige met aanhoudende klachten, zo blijkt uit onderzoek van het Erasmus ziekenhuis en Q-support, gespecialiseerd in de nazorg voor patiënten met Q-koorts. Jaren na hun besmetting hebben patiënten 19 gezondheidsklachten, waaronder ernstige vermoeidheidsklachten, concentratieproblemen en lichamelijke uitputting. Veel patiënten zijn gestopt met werken.
Het onderzoek laat ook zien dat studie, sport, sociale contacten en hobby’s sterk onder druk staan. Mike herkent dat. "Soms wil ik met collega's of vrienden afspreken en dan gaat dat niet. Je moet een verjaardag overslaan of kunt niet met je jonge kinderen op pad. Ik zie de toekomst somber in. Ik ga soms om zeven uur 's avonds naar bed, tegelijk met de kinderen. Ik hoop dat het ooit overgaat, maar na al die jaren is er nog altijd geen doorbraak wat medicijnen betreft", vertelt Mike.
N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Suikervervangers Zoetstoffen gebruiken als middel om af te vallen? Niet doen, zegt de Wereldgezondheidsorganisatie. Want onduidelijk is, wat de gevolgen zijn van langdurig gebruik. „Wat er in de spijsvertering gebeurt, daar komen we nu pas langzaam achter.”
Als Martijn Brouwers zijn dagelijkse cola zero uit de automaat haalt, hoort hij vaak: waarom drink je die troep? Want fris met zoetstof, dat kán niet goed zijn. „Alsof gewone cola zo natuurlijk is.”
Brouwers is internist-endocrinoloog in Maastricht UMC+, en als hoogleraar gespecialiseerd in stofwisselingsziekten en diabetes. Hij weet dat zoetstoffen veel argwaan wekken. Neem alleen al aspartaam, dat in een rommelig experiment bij ratten kanker veroorzaakte. Dat het voor mensen alleen gevaarlijk is als ze de aangeboren stofwisselingsziekte fenylketonurie hebben, is minder bekend. Maar door één zo’n verdachtmaking staan ook de tientallen andere suikervervangers in een kwade reuk.
Er zijn ook andere vragen. Kun je trombose krijgen van zoetstoffen? En wat doen ze in de darmen? Kun je er misschien toch dik van worden? Een aantal recente studies gaf voeding aan het debat. En in mei kwam de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) met een nieuwe richtlijn: gebruik geen zoetstoffen voor gewichtscontrole of om het risico op ziekten te verkleinen.
Er valt veel over zoetstoffen te zeggen. Om te beginnen dat de ene zoetstof de andere niet is, hoewel ze allemaal de zoete smaak van suiker nabootsen. Er zijn intensieve zoetstoffen die tot duizenden malen zoeter zijn dan suiker. En extensieve zoetstoffen, polyolen. Die zijn minder zoet en calorierijk dan suiker en worden door de voedingsindustrie ook vaak als vulmiddel gebruikt.
Erytritol (E968) is zo’n extensieve zoetstof. Het zit onder meer in kauwgom en snoep. Van nature komt het voor in fruit en paddestoelen bijvoorbeeld. Het bevat als enige polyol geen calorieën, je plast het zo uit. En omdat het geen invloed heeft op de bloedsuikerspiegel, is het ook geschikt voor diabetespatiënten.
Verstopte bloedvaten
Op het etiket staan kunstmatige zoetstoffen vermeld met een E-nummer: veilig bevonden door de Europese voedselautoriteit. Maar hoe veilig zijn ze op de lange termijn?
Een Amerikaanse onderzoeksgroep legde begin dit jaar in Nature Medicine het verband tussen erytritol en een verhoogd risico op een hartaanval of beroerte. De onderzoekers pakten het grondig aan. Eerst keken ze naar grote groepen Amerikaanse en Europese patiënten. Mensen met hogere concentraties erytritol in het bloed kregen vaker een infarct, zo bleek. Bij muizen die erytritol gevoerd kregen, vonden ze bloedstolsels, die kunnen leiden tot verstopte bloedvaten, trombose. In het lab zagen ze dat effect ook in bloed dat van mensen was afgenomen en waaraan erytritol was toegevoegd. En ten slotte hadden acht vrijwilligers die ijs en frisdrank met erytritol kregen na twee dagen nog steeds aanzienlijk verhoogde concentraties erytritol in hun bloed.
Endocrinoloog Martijn Brouwers las de studie. „Heel goed dat ze op zoveel manieren hebben gekeken.” Maar om nu te zeggen dat erytritol trombose veroorzaakt? Bij een cohortstudie is altijd de vraag: wat deden deze mensen nog meer dat hun risico kan hebben verhoogd? „Wat het extra ingewikkeld maakt is dat erytritol ook in het lichaam wordt aangemaakt. Je weet niet of de hogere gehaltes te maken hebben met een proces in het lichaam dat niet goed verloopt.”
In een groot bevolkingsonderzoek kun je geen oorzaken aanwijzen, en uit labexperimenten met muizen of bloed kun je geen al te snelle conclusies trekken over mensen
Het is goed dat de onderzoekers ook naar muizen en bloed in het lab hebben gekeken, vindt Brouwers. „Maar dan is de vraag: wat gebeurt er bij mensen, in real life? De suggestie is dat erytritol, opgenomen in de bloedbaan, daar iets doet waardoor bloedplaatjes gaan klonteren en zo een infarct kunnen veroorzaken. Maar waarom hebben ze die tromboseneiging niet direct bij mensen in het lab onderzocht?”
Hoe mooi de Amerikanen hun zoektocht ook hebben opgezet, het laat zien wat het probleem is bij al het onderzoek naar zoetstoffen: in een groot bevolkingsonderzoek kun je geen oorzaken aanwijzen, en uit labexperimenten met muizen of bloed kun je geen al te snelle conclusies trekken over mensen.
En de studie gaat alleen over erytritol. Daarmee is nog niets gezegd over andere zoetstoffen, die allemaal een andere chemische samenstelling hebben, meer of minder calorieën bevatten, en dus ook anders verteerd worden.
Erytritol is niet de enige zoetstof die onder het vergrootglas ligt. In 2020 schreven Amerikaanse wetenschappers dat bij een combinatie van sucralose en koolhydraten (maltodextrine) de gevoeligheid voor insuline afnam, een opmaat naar diabetes type 2. Het brein bleek ook minder te reageren op de zoete smaak. Eerder schreven anderen dat het valse signaal van zoetstoffen ervoor zorgt dat mensen juist meer willen eten omdat het lichaam op calorieën rekent.
Zoetstoffen in de darmen
In Israël kijkt een groep biomedici onder leiding van Eran Segal al jaren naar het effect van zoetstoffen in de darmen. Acht jaar na hun geruchtmakende onderzoek bij muizen, publiceerden ze vorig jaar in Cell een artikel over de complexe relatie tussen zoetstoffen, darmbacteriën en de glucoserespons: veranderingen in de bloedsuikerspiegel.
In dat laatste zit de crux. Suiker geeft bloedsuikerpieken, en langdurig te veel glucose in het bloed is schadelijk voor het lichaam. Zoetstoffen zonder calorieën doen dat niet, was altijd de aanname.
Maar zo zwart-wit is het niet. Het begint steeds meer door te dringen hoe belangrijk de biljoenen micro-organismen in darmen zijn voor de gezondheid. Duidelijk is inmiddels ook dat, anders dan gedacht, zoetstoffen niet onverteerd het lichaam verlaten, zelfs als ze geen calorieën bevatten. Aan de ontlasting is te zien dat er, simpel gezegd, niet uitkomt wat erin gegaan is. De darmbacteriën doen dus tóch iets met zoetstoffen.
De Israëlische onderzoekers gaven aan groepjes van ongeveer twintig proefpersonen aspartaam, sucralose, sacharine en stevia en vergeleken de zoetstof-eters met deelnemers die suiker of geen enkel supplement kregen. Gekeken werd onder meer naar bloedplasma en poepmonsters. En alle deelnemers droegen dag en nacht een glucosemeter, die een maand lang hun bloedsuikergehalte registreerde en keek naar glucosetolerantie, de mate waarin het lichaam suiker kan verwerken.
De darmbacteriën doen dus tóch iets met zoetstoffen
Aspartaam en stevia deden niet veel. Maar sacharine en sucralose sprongen er juist uit: deze intensieve zoetstoffen verlaagden de glucosetolerantie significant. Met andere woorden: bij proefpersonen die sacharine en sucralose kregen, waren duidelijke bloedsuikerpieken te zien.
En wat gebeurde er in de darmen? Sucralose en sacharine werden altijd gezien als passanten, die onopgemerkt de uitgang bereiken. Maar de onderzoekers zagen iets anders: niet alleen veranderde de samenstelling van de darmflora van de gebruikers, ook werden verteerde zoetstofrestjes teruggevonden in het bloed. In gehaltes die samenvielen met de schommelingen in de bloedsuikerspiegels.
Om te checken of dit kwam door de darmbacteriën of iets anders, werden muizen ingezet. Een poeptransplantatie bevestigde wat de onderzoekers al vermoedden: de darmbacteriën van mensen die zoetstoffen hadden geconsumeerd, zorgden voor meer bloedsuikerpieken bij de muizen, zonder dat die zoetstoffen te eten kregen. En alweer was dat effect het sterkst bij sucralose en sacharine. De veranderde bacteriën, zo lijkt het, waren minder goed geworden in het omzetten van suikers en koolhydraten in energie.
Studies als deze worden overal ter wereld met kritische belangstelling gevolgd. Ook door Max Nieuwdorp, hoogleraar in het Amsterdam UMC, die onderzoek naar darmbacteriën en fructose doet. De internist-endocrinoloog schreef er een commentaar over in Nature Reviews: ‘Zoetstoffen, te zoet om gezond te zijn?’
„Wat Eran Segal laat zien, is dat er geen free ride is”, zegt Nieuwdorp. „Je bent met zoetstoffen misschien calorisch beter bezig dan wanneer je suiker eet, maar wat er in de spijsvertering gebeurt, daar komen we nu pas langzaam achter.”
Een blikje cola light af en toe, elke dag een zoetje in de koffie – niks mis mee. „Maar hoeveel stapel je? Wat is het effect van dag in dag uit zoetstoffen consumeren? Hoeveel op lange duur te veel is weten we niet.”
Wel of niet afvallen
Ook het Segal-lab bewijst nog niet dat zoetstoffen per definitie slecht zijn. De deelnemers kregen doses die je in het dagelijks leven niet binnenkrijgt. En veel vragen blijven open: welke mechanismen zitten erachter? En wat is de rol van insuline, het hormoon dat zo’n belangrijke factor is bij diabetes? Onduidelijk is ook wat dezelfde experimenten zouden opleveren bij mensen die al obesitas of chronische ziekten hebben. Bovendien heeft ieder individu een andere darmflora. Aanleg en etniciteit kunnen ook invloed hebben, zegt Nieuwdorp.
Hij zou graag zien dat de effecten van zoetstoffen veel beter en langer gevolgd worden. „Ik vind het fascinerend dat we medicijnen langdurig monitoren. En dat dat bij zoetstoffen, die vanaf de jaren tachtig door miljoenen mensen dagelijks worden gebruikt, nooit op die manier is gedaan.”
Hoe diffuus het beeld nu is, blijkt ook uit de nieuwe richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie. Het definitieve antwoord op de vraag of zoetstoffen goed of slecht zijn, zul je ook hier niet vinden. Wel is te lezen wat de worsteling is. Zoetstoffen worden in de markt gezet als een middel om je gewicht onder controle te houden, en ze worden uit en te na onderzocht om te bepalen wat een veilige dagelijkse dosis is. Giftig zijn ze dus niet. Maar, schrijft de WHO, er is geen consensus over het effect op lange termijn.
Uit een grote stapel gecontroleerde experimenten ziet de WHO bewijs dat volwassenen op korte termijn wél afvallen als ze suiker vervangen door zoetstoffen. Zij kregen simpelweg minder calorieën binnen. Op de lange termijn daarentegen, in cohorten die jarenlang worden gevolgd, was het juist andersom: zoetstof-eters hebben vaker diabetes type 2 en hart- en vaatziekten en zijn gemiddeld dikker dan suikereters. Dat lijkt tegenstrijdiger dan het is: mensen die zoetjes in hun koffie doen en cola light drinken, doen dat vaak omdat ze al te zwaar zijn. En misschien leven ze sowieso minder gezond.
Ten opzichte van suiker zijn zoetstoffen een gezonder alternatief
Martijn Brouwers internist-endocrinoloog
Alles bij elkaar genomen vindt de WHO dat zoetstoffen niet moeten worden ingezet met het idee om op gewicht te blijven of het risico op ziektes te verkleinen. Alleen voor mensen die al diabetes type 2 hebben, en bij wie suiker niet meer goed wordt verwerkt, zijn zoetstoffen nog een alternatief.
Natuurlijk, water, koffie en thee zijn altijd beter dan frisdrank. Maar moet het advies dan altijd maar luiden: geen zoetstoffen? Nieuwdorp is geneigd mee te gaan met de WHO. „Maar dat is misschien ook een onderbuikgevoel. En een advies betekent nog niet dat mensen zich er ook aan houden.” Ook Brouwers ziet genoeg mensen met overgewicht en chronische ziekten om te weten dat water of thee vaak gewoon een brug te ver is. „Ten opzichte van suiker zijn zoetstoffen een gezonder alternatief.”
Openlijk praten over de gezondheid onder de gordel is niet iets dat een man met zijn arts, laat staan zijn naasten, wil hebben - maar feit blijft dagelijks in nederland mannen sterven aan prostaatkanker.
Hoe het het leven van een man beïnvloedt en wat eraan kan worden gedaan om het te behandelen, is verre van eenvoudig. Maar vanaf de leeftijd van 50 jaar kan het niet worden genegeerd.
"De meeste mensen gaan ervan uit dat als ze kanker hebben, ze dat merken. Ze zullen de bultjes, de knobbels, alle normale kankersymptomen voelen, maar dat geldt gewoon niet voor de meeste mannen met prostaatkanker", zegt Amy Rylance, hoofd verbetering zorg bij Prostate Cancer UK in de Daily Telegraph.
Wat zijn de risico's van prostaatkanker?
"We horen vaak dat prostaatkanker een 'goede' kanker is om te krijgen, zegt Rylance, "maar dat is iets wat veel mannen met prostaatkanker nogal beledigend zullen vinden." De waarheid is verontrustender. Jaarlijks krijgen ruim 12.000 mannen in Nederland de diagnose prostaatkanker. Eén op de acht mannen krijgt er tijdens zijn leven mee te maken. "En zelfs voor die mannen die succesvol worden behandeld voor prostaatkanker, kan er een aanzienlijke last zijn van bijwerkingen "
Deze bijwerkingen, vaak als gevolg van invasieve chirurgie of radiotherapie, variëren van incontinentie en erectiestoornissen tot depressie en vermoeidheid.
Wat zijn de symptomen van prostaatkanker?
Vroege prostaatkanker, de behandelbare soort, heeft meestal geen symptomen en slechts een derde van de mannen realiseert zich dit, volgens een enquête uitgevoerd door Prostate Cancer UK.
"Het is wat prostaatkanker lastig maakt om te diagnosticeren", zegt Rylance. "En daarom is het cruciaal om uw risicofactoren te begrijpen in plaats van te wachten tot symptomen verschijnen."
Driekwart van de ondervraagde mannen wist niet wat de prostaat - een klier ter grootte van een walnoot die helpt bij het produceren van sperma - doet, en bijna de helft wist niet waar die zat, onder de blaas.
Gewoonlijk duidt moeite met plassen op een veelvoorkomend niet-kwaadaardig probleem zoals een vergrote prostaat - tenzij de kanker groeit in de buurt van de urethra (de buis waar je doorheen plast) - maar de ziekte begint meestal in het buitenste deel van de prostaat, dat niet op de urethra drukt.
Als mannen symptomen vertonen in latere stadia, wanneer de kanker uit de prostaat breekt, kunnen deze bloed in urine of sperma, onverklaarbaar gewichtsverlies en algemene urinewegsymptomen omvatten.
Wie loopt het meeste risico op prostaatkanker?
De kans op de ziekte neemt toe vanaf 50 jaar; zwarte mannen hebben twee keer zoveel risico, en ook verdubbelt het risico als je vader of broer prostaatkanker heeft gehad. Is prostaatkanker genetisch bepaald?
Niet alle prostaatkankers zijn genetisch bepaald, maar er zijn meer dan 20 genetische mutaties die de kans kunnen vergroten, zegt Rylance. Een van de bekendste is de BRCA-genmutatie: dit kan de kans op borstkanker beïnvloeden, maar wat minder bekend is, is dat het ook het risico op prostaatkanker bij mannen verhoogt.
Het risico is ook hoger als een familielid op jongere leeftijd, bijvoorbeeld jonger dan 60 jaar, is gediagnosticeerd of als ze op jonge leeftijd aan kanker zijn overleden, voegt Rylance toe. "Het is belangrijk om heel duidelijk te zijn over je familiegeschiedenis met je arts." Wat kunt u doen als u denkt dat u risico loopt?
Allereerst laten testen.
Twee nieuwe technieken die sinds 2019 beschikbaar zijn, hebben ervoor gezorgd dat screening nu veel veiliger is dan voorheen. De multiparametrische MRI-scan (mpMRI) is een speciaal type MRI-scan dat een gedetailleerd beeld van de prostaatklier produceert en tumoren nauwkeuriger kan beoordelen. De transperineale geleide biopsieën - waarbij de naald door het perineum gaat - leiden minder vaak tot infectie.
Dankzij MRI weten experts waar ze moeten kijken en precies waar ze de naald moeten plaatsen.
Moet u afwachten?
"Niet alle prostaatkanker is hetzelfde; sommige groeien heel, heel langzaam", zegt Rylance.
Opletten kan dat de behandeling zijn.Dit kan regelmatige bloedtesten omvatten om te controleren of er meer van het eiwit dat de kanker in het bloed afgeeft, en herhaalde MRI-scans of gerichte biopsieën om eventuele veranderingen te controleren.
In de grootste studie in zijn soort, gepresenteerd in maart van dit jaar en gefinancierd door het National Institute for Health and Care Research, bleek actieve monitoring van prostaatkanker na 15 jaar dezelfde hoge overlevingspercentages te hebben als radiotherapie of chirurgie.
Kan het lichaam worden geleerd om tegen de kanker te vechten? Immunotherapie wordt gebruikt om "de immuuncellen wakker te maken en ze te laten vechten tegen de kanker", zegt prof. Leung. Dit is succesvol geweest bij de behandeling van melanoom en andere tumortypes, maar heeft nog niet hetzelfde effect gehad bij prostaatkanker. "Er wordt veel onderzoek gedaan om te begrijpen waarom de kanker van de prostaat erin slaagt om niet opgemerkt te worden door de immuuncellen - het is een hot topic", zegt prof. Leung. Er zijn klinische onderzoeken geweest met verschillende immunotherapiebenaderingen met kanker, dus experts geloven dat er binnen de komende vijf jaar immuungerichte geneesmiddelen voor prostaatkanker effectief kunnen zijn.
Moesten wij ook even opzoeken hoor, maar allergisch angio-oedeem is een aandoening waarbij er plotselinge zwelling optreedt in de diepere lagen van de huid en het onderliggende weefsel als gevolg van een allergische reactie. Het kan veroorzaakt worden door allergenen zoals voedsel, medicijnen, insectenbeten of omgevingsfactoren. De zwelling treedt meestal op in het gezicht, de lippen, tong en keel.
Een Russische dame die zichzelf online Cartier Bugatti noemt had dus last van zo'n allergisch angio-oedeem. Kwam ze achter na een rondje lippen opspuiten bij de lokale schoonheidsspecialist. Absoluut niet de bedoeling, maar het effect is er. Lippen gaan niet veel dikker worden dan dit hoor… En toch was dit zeer zeker niet het eerste rondje lip prikken, ze is doorgaans al voorzien van de flinke lip.
Ben je zo iemand die altijd koffie haalt voor collega's? Hartstikke lief, maar meteen mee stoppen, volgens nieuw onderzoek. Het heeft alles te maken met ons zitgedrag.
Ondanks dat we al een tijdje weten dat veel zitten niet bepaald goed voor ons is, werken strategieën om het tegen te gaan op de lange termijn niet goed genoeg. Sta-bureaus, seintjes op je telefoon: je gedrag verandert er vaak aan het begin even van, maar na een tijdje val je weer terug in je oude patroon.
Als je in korte tijd een stuk kortademiger bent geworden, sneller moe of aangekomen bent, gaan de alarmbellen misschien niet meteen af. Dat terwijl het symptomen kunnen zijn van hartfalen. Hartspecialisten merken dat mensen te laat aankloppen, terwijl het een ernstige aandoening is. Dat zegt hoogleraar cardiologie Jolien Roos-Hesselink.
“Ik hoorde laatst iemand die zei klachten te hebben van kortademigheid. Toen hadden ze allemaal onderzoeken gedaan en zeiden ze: ‘gelukkig is het geen kanker, het is maar je hart.’ Maar dat is echt heel verkeerd”, vertelt Roos-Hesselink in Goedemorgen Nederland op NPO 1. Ze zegt dat de levensverwachting met hartfalen eigenlijk minder is dan de meeste vormen van kanker.
Deltaplan Hartfalen
Met het Deltaplan Hartfalen wil ze bereiken dat het publiek en de politiek bekend raken met het probleem van hartfalen, zodat mensen eerder aan de bel trekken. “En zodat we het eerder kunnen opsporen en misschien zelfs voorkomen.”
Volgens Roos-Hesselink liggen de ziekenhuisbedden vol met mensen met hartfalen. Ze verwacht dat er in de komende jaren een toename kan zijn van wel 20 tot 30 procent. “Het is echt een groot probleem.”
Voor veel mensen is de zomer een mooie en rijkgevulde periode, maar dat geldt niet voor iedereen. Vooral voor ouderen is de zomerperiode een zware tijd. Vandaag start daarom een campagne tegen eenzaamheid: "Zomer vier je samen."
Een van de mensen die aan zomereenzaamheid lijdt is de 90-jarige Lucie. Sinds haar man vanwege zijn ziekte niet meer thuis kan wonen is ze alleen thuis.
Geen toneel in de zomer
Maar met activiteiten zoals de toneelvereniging voorkomt ze dat ze te eenzaam wordt. "Dit jaar had ik de rol van boswachter", zegt ze trots. "Ik haal er veel plezier uit en het voorkomt dat ik ziek word. Maar in de zomer stoppen de toneellessen. Mensen gaan met vakantie en het wordt stil op straat."
En dan is het moeilijk om jezelf bezig te houden, vertelt ze. "Als ik te lang eenzaam ben dan ga ik mijn lichaam voelen. Dan krijg ik last van kwaaltjes en ga ik eraan onderdoor."
Bekijk hier de reportage
Bekijk ook
Campagne
Lucie is niet de enige die zo worstelt. "Meer dan de helft van 75-plussers voelt zich geregeld eenzaam, zeker in de zomer", vertelt Babs van Geel van Stichting Met Je Hart. "Dat zijn meer dan 700 duizend mensen. En als we niks veranderen, kan dit aantal in 2030 oplopen tot 1,1 miljoen."
Juist omdat zomereenzaamheid om zo'n lange periode gaat, vindt Van Geel het belangrijk dat er meer aandacht voor komt. De campagne 'Zomer vier je samen' moet ervoor zorgen dat mensen zich meer bewust worden van deze vorm van eenzaamheid.
Zomereenzaamheid blinde vlek
"Iedereen kent de eenzaamheid met kerst. In supermarktreclames staat altijd het omzien naar de eenzame mensen centraal in de samenleving. Maar zomereenzaamheid is nog beetje een blinde vlek", legt Van Geel uit.
"Terwijl het om een veel langere periode gaat dan de kerstperiode. Dus de gezondheidsschade is daardoor ook groter. Eenzaamheid maakt echt ziek: het werkt depressies in de hand, verzwakt het immuunsysteem en vergroot de kans op hartziekten, beroertes en dementie."
Bekijk ook
Grote gevolgen
Dit ziet ook hoogleraar klinische neuropsychologie Margriet Sitskoorn van de Universiteit van Tilburg. Dat mensen ziek kunnen worden van eenzaamheid heeft te maken met het pijnsysteem, legt ze uit.
"Dit systeem wordt niet alleen geprikkeld als je een klap krijgt of een schop, maar het wordt ook geprikkeld als je eenzaam bent. Dus dat geeft een enorm onplezierig gevoel. Dus eenzaamheid kan daadwerkelijk ook fysieke problemen veroorzaken."
Raakt ook maatschappij
"Niet alleen de ouderen worden hierdoor geraakt, maar ook de maatschappij als geheel", zegt Sitskoorn. Het kan zowel de voor ouderen als de mensen die naar ze omkijken wat opleveren.
"Mensen uit eenzaamheid halen zorgt ervoor dat zorgkosten omlaag gaan. Maar het zorgt er ook voor dat niet alleen degene die uit die eenzaamheid gehaald wordt zich beter voelt, maar ook degene die dat doet zal zich beter voelen."
Bekijk ook
'Spreek die buurvrouw een keer aan'
Er is dus echt ruimte voor de omgeving om iets te doen, zegt Van Geel. "Kijk wat meer om je heen, spreek die buurvrouw een keer aan, maak een ommetje. Dus de kleine momenten van aandacht die echt het verschil maken voor deze mooie mensen. Zij verdienen het, ze zijn het zo waard."
Zo ook Tibbe (12). Hij woont in de buurt van de 90-jarige Lucie en komt met enige regelmaat samen met zijn vader bij haar langs. "Ik vind oude mensen heel leuk en interessant. Toen ik erachter kwam dat Lucie veel alleen was, ben ik met mijn vader meegegaan."
IJsjes eten
Tibbe vindt het heel erg dat mensen zo eenzaam zijn 'dat hun enige bezoek aan de deur de postbode is'. "Het is heel makkelijk om daar iets aan te doen. Gewoon door langs te gaan, met een ijsje bijvoorbeeld."
Lucie is er heel blij mee dat mensen als Tibbe en zijn vader naar haar omkijken. "Samen een ijsje eten smaakt veel lekkerder. Door dit soort momenten voel ik mij echt gelukkig. Zo wil ik best nog een poosje vooruit."
Zorgverzekeraar CZ kondigt naar aanleiding van vragen van radioprogramma Pointer een onderzoek aan naar de werkwijze van B12-klinieken. De zorgverzekeraar twijfelt of consulten van de nu omstreden B12-klinieken in Nederland nog wel vergoed moeten worden.
Vorig jaar werden er zo’n 1000 declaraties ingediend bij de verzekeraar. Vanavond wordt er op de radio aandacht aan de vondsten van Pointer en het CZ-onderzoek.
Voor een B12-tekort naar de kliniek
In Nederland kun je terecht bij het B12 Institute in Rotterdam of bij de B12 Kliniek in Amsterdam en Barendrecht, voor een behandeling tegen een vitamine B12-tekort. Dat gebeurt met injecties in plaats van een pilletje. Maar hun werkwijze is omstreden, ontdekte Pointer. Dit journalistieke onderzoeksprogramma ‘brengt oneerlijke zaken aan het licht’. Onlangs vertelde Gelderse Maaike aan Pointer hoe zij met haar gezin op straat werd gezet.
Terug naar de vitamine B12-behandeling. „Die kent geen wetenschappelijke grondslag, we weten niet of hun behandelmethodes werken of niet”, zegt Henk Blom, Laboratoriumspecialist Klinische Genetica bij het Erasmus MC. De B12 kliniek stelt diagnoses op basis van klachten in plaats van op bloedonderzoek, terwijl dat laatste de wetenschappelijke standaard is. Ook bij het B12 Institute in Rotterdam gaat het mis. Daar worden bloedwaarden gehanteerd om een tekort vast te stellen die veel ruimer zijn dan de standaarden die het Nederlandse Huisartsen Genootschap (de wetenschappelijke vereniging voor huisartsen) gebruikt.
‘Alle criteria voor kwakzalverij’
Volgens Nico Terpstra van de Vereniging tegen de Kwakzalverij voldoet de werkwijze van de B12-klinieken „aan alle criteria die wij bij de vereniging gebruiken voor kwakzalverij.” Hij vindt dat de klinieken dicht moeten: „Je praat mensen ziekten aan met diagnoses die gebaseerd zijn op drijfzand.”
Omstreden klinieken behandelen patiënten met een keur aan onverklaarbare klachten met vitamine B12-injecties. Is er sprake van goedbedoelde kwakzalverij of worden in de steek gelaten patiënten gered door deze B12-klinieken? Zondag in #Pointer om 19:00 uur @NPORadio1pic.twitter.com/Opns1ivat7
— Pointer (KRO-NCRV) (@pointer_kroncrv) June 18, 2023
Ook is de manier waarop de klinieken hun patiënten behandelen omstreden. In bijna alle gevallen is een tekort namelijk goed te behandelen met B12-tabletjes die te koop zijn bij de supermarkt of bij de drogist. De klinieken zweren echter bij injecties, omdat dit volgens hen beter zouden werken bij een tekort. Maar volgens de huisartsen werken tabletten net zo goed als injecties.
Reactie B12-kliniek Amsterdam
Internist Hajo Auwerda van de B12 Kliniek in Amsterdam heeft aan Pointer laten weten dat het klopt dat het niet wetenschappelijk is wat hij doet. Hij gelooft echter wel in de effectiviteit van zijn behandelingen: „Ik heb een onderzoek gedaan onder mijn patiënten en daaruit blijkt dat 85 procent een betere kwaliteit van leven heeft gekregen na behandelingen bij mij.” Het B12 Institute ontkent dat het niet wetenschappelijk te werk gaat en vindt het een kwalijke zaak dat het in media-uitingen verward wordt met de kliniek in de hoofdstad.
Andere zorgverzekeraars gingen CZ al voor. In 2018 stopte het Zilveren Kruis met het vergoeden van de consulten bij de B12 Kliniek. Zorgverzekeraar ASR vergoedt de consulten van beide klinieken sinds begin vorig jaar niet meer.
Metro schreef eerder over het onderschatten van een vitamine B12-tekort. Dat artikel vind je hier.
Pointer is vanavond (zondag) om 19.00 uur bij KRO-NCRV te beluisteren op NPO Radio 1.
Reageer op artikel:
Onderzoek naar omstreden vitamine B12-klinieken: ‘Praten ziektes aan, gebaseerd op drijfzand’