Sinds het begin van de coronapandemie zijn er in Brabant 3337 mensen overleden aan het virus. Dat blijkt uit cijfers van het RIVM. Dat zijn gemiddeld meer dan vijf mensen per dag.
Geschreven door
Waarschijnlijk ligt het werkelijke aantal mensen dat aan corona is overleden nog hoger. Vooral in het begin van de coronacrisis, in maart 2020, was er sprake van oversterfte: er overleden veel meer mensen dan het CBS had verwacht.
Oversterfte bij alle leeftijden
Maar ook nu nog liggen de sterftecijfers boven de verwachte sterfte. Het CBS meldt dat de sterfte onder alle leeftijden verhoogd is. Sinds begin augustus ligt de sterfte boven de verwachting en ook bijna elke week buiten de gangbare schommelingen.
In deze grafiek is te zien hoeveel mensen er in onze provincie zijn overleden in de laatste drie jaar, dus ook in het coronavrije 2019:
Wachten op privacy instellingen...
Het aantal mensen dat een positieve coronatest heeft gehad is sinds het begin van de crisis opgelopen naar 407.191. Daar kunnen uiteraard mensen bij zitten die voor een tweede keer een besmetting doormaken.
Niet zoveel getest
En er moet rekening worden gehouden met het feit dat aan het begin van de crisis er lang niet zoveel getest kon worden als nu het geval is. Het is dus zeer aannemelijk dat het werkelijke aantal Brabanders dat corona heeft gehad, veel hoger ligt.
Desalniettemin betekent het dat sinds het begin van de crisis gemiddeld 635 Brabanders per dag positief testen. Met ruim 2,5 miljoen Brabanders in onze provincie, heeft ongeveer 1 op de 6 mensen het virus eens bevestigd gehad. Maar ook dat zijn er in werkelijkheid waarschijnlijk meer.
In onderstaande grafiek zie je het aantal positieve tests in Brabant per dag:
Wachten op privacy instellingen...
App ons!
Heb je een foutje gezien of een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.
Ook kinderen met een snotneus moeten vanaf deze week thuisblijven, om corona van school te weren. Er is eigenlijk maar een probleem: een loopneus is helemaal niet zo’n goede voorspeller van het virus.
Snottebellenprotocol, snottebellencoördinator, snotneuzenbeleid: aan nieuwe kandidaten voor het woord van het jaar deze week geen gebrek. ‘Ook kinderen met een milde neusverkoudheid, zoals een snotneus, blijven thuis’, zo luidt sinds maandag de nieuwe snotneusregel van het ministerie. ‘Zij laten zich testen bij de teststraat van de GGD.’ Met als gevolg: halflege klassen, gedoe bij de oppas, en drukte bij de teststraten.
Maar, zo zeggen experts: alle kans dat de kinderen die nu naar huis worden gestuurd helemaal geen corona hebben, terwijl veel van de échte coronagevallen gewoon op school blijven. De snotneus is namelijk bepaald geen goede voorspeller van of een kind het virus onder de leden heeft. ‘Totaal niet’, zegt epidemioloog en kinderarts Patricia Bruijning. ‘Je kunt bij kinderen corona niet onderscheiden van een willekeurige verkoudheid. En omgekeerd: als je alleen op snottebellen gaat varen, ga je veel infecties missen.’
‘Wij worstelen hier ook mee', zegt kinderarts, OMT-lid en voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde Károly Illy daarom. ‘De huidige lijn zal ervoor zorgen dat er om de haverklap snotterende kinderen thuis moeten blijven. Dit hebben wij als OMT nooit geadviseerd. Ons advies is: zorg dat je twee keer per week alle kinderen test.’
Verkoudheid
Milde corona en verkoudheid lijken vaak sterk op elkaar. In een nieuwe, nog ongepubliceerde studie, waarbij Bruijning en haar collega’s kinderen maandenlang volgden op luchtwegklachten, vond men zelfs geen enkel verschil. ‘Het klachtenpatroon van corona is bij kinderen identiek aan een gewone verkoudheid’, zegt ze.
Maar dat wil nog niet zeggen dat iedere neusverkoudheid dús wijst op corona. Al helemaal niet bij jonge kinderen, die elk seizoen meerdere luchtweginfecties doormaken. ‘Daarom hebben we destijds gezegd: je hoeft niet alle kinderen met een snottebel meteen te testen’, brengt Bruijning het snotneuzenbeleid zoals dat tot dusver gold in herinnering.
‘Het is lastig te zeggen dat loopneuzen een duidelijk coronasymptoom zijn, omdat ze zo gewoon zijn, vooral in de winter’, stellen ook onderzoekers van het Britse ‘ZOE Covid’-project, waarbij honderdduizenden Britten in een app hun symptomen bijhouden. Van de mensen die positief testten op corona, had 60 procent een snotneus – en vier op de tien dus niet, aldus de Britse cijfers.
Hangerig
Misschien is corona bij kinderen beter te herkennen aan een combinatie met andere klachten, zoals hoofdpijn en hangerigheid, suggereert een recente Britse studie in artsenblad The Lancet Child & Adolescent Health. Van de haast tweeduizend onderzochte kinderen met (symptomatische) corona, had tweederde hoofdpijn en ruim de helft vermoeidheidsklachten. Andere veel voorkomende verschijnselen waren keelpijn, geur- en smaakverlies, hoesten, verhoging, spierpijn en zere ogen.
En dat zijn de kinderen met klachten. Een aanzienlijk deel – misschien wel de helft – merkt niets of nauwelijks iets van de corona-ontsteking. ‘Die infecties missen we als je alleen maar kijkt naar snotneuzen’, zegt Bruijning. ‘Ik denk dat het weren van snottebellen heus wel enige zin heeft. Maar iedereen twee keer per week testen, is gewoon beter.’
Massaal zelftesten op school stuit echter, dik een halfjaar nadat de sneltests voor het eerst werden ingevoerd, nog altijd op allerlei obstakels. In de klas testen ligt lastig, in verband met de privacyregels en kinderen die van hun ouders niet mogen meetesten, legt Bruijning uit. ‘Terwijl je het eigenlijk het beste klassikaal kunt doen, samen met de leraar, op school. Kinderen een zelftestje meegeven in hun rugzak en maar hopen dat het gebeurt, lijkt me redelijk kansloos.’
Hoe de snotneus tussen de oren kwam
Dat de snotneus hoog op de lijst van coronaklachten staat, komt door het RIVM. Op zijn lijst van ‘de meest voorkomende klachten bij covid-19’, staan ‘verkoudheidsklachten’ helemaal bovenaan, met daarachter tussen haakjes behalve keelpijn liefst drie symptomen van de neus: ‘neusverkoudheid, loopneus, niezen’.
Maar waarom? Het spoor voert terug naar een document over de ‘symptomatologie van covid-19’ dat in mei vorig jaar werd opgesteld door het richtlijnencentrum Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding (LCI). Daarin vat men diverse onderzoeken samen, met als conclusie dat coronapatiënten ‘een breed palet aan klachten’ hebben.
Neusverkoudheid is er daarvan één, maar zeker niet de belangrijkste. Bij een van de eigen onderzoeken die het LCI aanhaalt, blijkt het symptoom ‘loopneus’ half zo vaak voor te komen bij coronapatiënten, dan bij patiënten die een ander luchtwegvirus onder de leden hebben. ‘Niet alleen klassieke luchtwegklachten zijn typerend voor covid-19’, concludeert de richtlijn dan ook.
Om vijf alinea’s verderop de loopneus alsnog uit te roepen tot het belangrijkste baken waaraan een mens een corona-infectie kan herkennen: ‘op basis van de huidige wetenschappelijke literatuur en expert opinion’.
Inderdaad heeft de loopneus een ‘matige voorspellende waarde’, erkent het RIVM desgevraagd. Maar ‘wat voor de publieke gezondheidszorg van belang is, is dat mogelijke covid-19-gevallen zo snel mogelijk geïdentificeerd en geïsoleerd worden. Dus ook personen met een lage verdenking moeten zo snel mogelijk worden getest en tot de uitslag bekend is in isolatie blijven.’ Vandaar dat men afgelopen zomer besloot de symptomenlijst te houden wat hij is.
De WHO noemt intussen als meest voorkomende symptomen koorts, hoesten, vermoeidheid en verlies van reuk- en smaakzin; de Europese gezondheidsdienst ECDC komt uit op de kernsymptomen koorts, hoesten, keelpijn, malaise en verlies van reuk en smaak. Zo komt het dat in ons land snotteren en niezen kernsymptoom is van corona, terwijl andere landen meer nadruk leggen op bijvoorbeeld hoesten en reuk/smaakverlies.
Er is een stijgende lijn te zien in het aantal gevallen van schurft in Nederland. Dat meldt het Nivel, een publiek kennisinstituut dat onderzoek doet naar de gezondsheidszorg. Maar wat is schurft eigenlijk? En hoe herken je het?
Het Nivel verzamelt gegevens van huisartsen. Elk jaar wordt er een analyse gemaakt van hoeveel mensen een bepaalde ziekte hebben gehad.
Wat is schurft?
Maar wat is schurft eigenlijk? 'Schurft is een besmettelijke huidaandoening die wordt veroorzaakt door de schurftmijt. Dit is een klein beestje dat niet met blote oog te zien is', aldus het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). De mijt graaft oppervlakkige gangetjes in de huid, waar ze vervolgens haar eitjes legt. Schurft wordt ook wel scabiës genoemd.
Stijgende trend
Het Nivel ziet dus een stijgende trend in het aantal gevallen van schurft. Het is al zo sinds een aantal jaren. 'De cijfers op jaarbasis zijn onze precieze cijfers, maar we kijken ook wekelijks naar de gegevens van huisartsen. En daarin kun je heel goed zien of er plotselinge veranderingen zijn. We zien nu dat het wel heel erg omhooggaat, vertelt Mariëtte Hooiveld, projectleider surveillance.
Leeftijdsgroepen en regio’s
De cijfers zijn het hoogst in de leeftijdsgroep 15 tot en met 24 jaar (45 gevallen per 100.000 inwoners). Als het op de regio aankomt, komen de meeste gevallen voor in Groningen, Drenthe en Rotterdam Rijnmond. In week 46 betrof het 14 op de 100.000 mensen in Nederland, maar dat zijn slechts de mensen die zich echt hebben gemeld bij de huisarts.
Jongeren
Heiman Wertheim, hoogleraar klinische microbiologie van het Radboudumc in Nijmegen, bevestigt dat schurft de afgelopen jaren vaker voorkomt onder jongeren. 'Het komt meestal voor in studentenhuizen, waar jongeren dicht op elkaar leven en dingen delen.' Het kan zich ook verspreiden via huid-op-huidcontact.
Aanpak
Nu er een duidelijke trend is waargenomen, is het volgens hem zaak dat er een goede aanpak in kaart wordt gebracht. De kennisorganisatie heeft als taak de cijfers op te leveren. Het is vervolgens aan de infectieziektebestrijding om hier verder onderzoek naar te doen.
Ik kan me voorstellen dat er door corona even andere belangen zijn, maar dit gaat niet goed
Heiman Wertheim, hoogleraar klinische microbiologie van het Radboudumc
'Niet erger maken dan dat het is, maar wel vervelend'
Wertheim: 'Er moet een systematische aanpak komen. Er is al een schurftwerkgroep en ik kan me voorstellen dat er door corona even andere belangen zijn, maar dit gaat niet goed. Studenten moeten veel meer bewust worden gemaakt, zodat het zich niet blijft verspreiden. We moeten het niet erger maken dan dat het is, maar het is wel iets vervelends wat beter gecoördineerd kan worden.'
Schurft is erg besmettelijk. Een van de meestvoorkomende klachten is jeuk. Je krijgt hier last van door een allergische reactie op de mijt. De jeuk kan toenemen als het warm is, maar ook 's nachts.
Er kunnen eveneens blaasjes en rode bultjes ontstaan op de huid, vaak tussen de vingers, polsen en voeten. De gangetjes die de schurftmijt heeft gegraven in de huid kunnen tevens zichtbaar zijn als een rode streepjes. Kinderen tot vier jaar kunnen ook klachten krijgen op de hoofdhuid.
Hoe behandel je schurft?
Schurft gaat niet vanzelf over, maar het is wel goed te behandelen met een speciale crème (permetrine). De huidaandoening kan op voorschrift van de huisarts ook worden behandeld met ivermectinepillen. Je kunt hier meer lezen over de behandeling van schurft.
Het aantal mensen dat de huidziekte schurft oploopt, is de laatste jaren gestegen. Dat bevestigt Nivel, het onderzoeksinstituut van de gezondheidszorg, maandag na berichtgeving van het AD.
Het instituut kijkt vooral op jaarbasis naar het aantal gevallen van schurft. Daaruit blijkt volgens onderzoeker Mariëtte Hooiveld "dat er een langzaam stijgende trend is". Zo ging het in 2014 nog om 1 geval per 100.000 inwoners. Dat nam toe tot 2,1 en 2,6 gevallen per 100.00 inwoners in 2019 en 2020.
Het Nivel meldt daarnaast elke week het aantal mensen dat voor een specifieke aandoening contact zocht met de huisarts. In de afgelopen weken is een flinke stijging te zien in het aantal mensen dat vanwege schurft de huisarts bezocht.
Ook Hooiveld ziet die sterke stijging, maar laat weten dat die cijfers niet zomaar opgeteld kunnen worden: "Dan tel je de mensen die meerdere keren bij de huisarts zijn gekomen dubbel." Volgens haar tonen de wekelijkse tellingen "vooral de trend op korte termijn".
Het Nivel kan de stijging niet verklaren, omdat het instituut daar geen onderzoek naar doet.
'Betere voorlichting is nodig'
Schurft ontstaat door minuscule mijten die zich onder de huid nestelen. De eitjes en uitwerpselen die ze achterlaten, kunnen irritatie en huiduitslag veroorzaken. De huidziekte wordt bijvoorbeeld overgedragen via gebruikt beddengoed, gedragen kleding of nauw lichamelijk contact.
Hoogleraar klinische microbiologie Heiman Wertheim van het Radboudumc in Nijmegen zegt in het AD dat goede voorlichting over de huidziekte nodig is. Vooral studenten in studentenhuizen zouden goed geïnformeerd moeten worden over het herkennen, voorkomen en behandelen van schurft, aldus de hoogleraar. "Want de aantallen mensen met schurft zijn nu echt veel te groot."
Een trompetspeler van in de zestig moet door het coronavirus voorgoed afscheid nemen van zijn muziekpassie. Hij was gezond, liet zich niet vaccineren, werd besmet en moest met spoed naar het ziekenhuis vervoerd worden. Hij ligt nu op de ic en artsen constateren dat zijn lichaam voorgoed beschadigd is en niet meer volledig zal herstellen. Sterker nog, zijn longen zijn zo zwaar aangetast dat een longtransplantatie waarschijnlijk de enige optie is voor terugkeer naar een min of meer normaal leven.
Het VRT Journaal interviewde Valentin op de ic van het academisch ziekenhuis Vesalius in Tongeren. Hij vertelt dat hij bang was voor het vaccin en zich liet leiden door negatieve berichtgeving in de Franstalige media. “In het begin kwam daar op televisie wat het vaccin slecht doet. (hoest) De ene heeft dit gekregen en de andere dat. Daarom hebben ik en mijn vrouw ons niet laten inenten.” In oktober moest hij opgenomen worden en dat heeft zijn inzicht veranderd. “Wat ik nu meegemaakt heb… (stilte) Ze zijn me komen halen met de MUG (Mobiele Urgentiegroep, een speciaal medisch team, red.). Ik geloof dat ik nog een zuurstofwaarde van 35 had in mijn bloed – bij gezonde mensen ligt die saturatiewaarde tussen 95 en 99 procent, red. Maar ik herinner me nog heel veel. Ik heb de dood van kortbij gezien.”
Hij heeft een oproep voor iedereen die nog niet gevaccineerd is: “Mensen moeten goed nadenken. Vaccinatie, een mondmasker dragen, en alles wat daar rond hangt. (…) Mensen moeten beter opletten en meer respect hebben.”
De wijze woorden zijn nog niet aan zijn levenspartner besteed. Ook zij liep corona op en ondervond zware gevolgen, al waren die minder ernstig dan bij haar man. Ze wil haar standpunt over de vaccins nog steeds niet opgeven maar is wel bereid zich te laten vaccineren, als dat weer nodig mocht zijn. “Als ik me in de toekomst laat vaccineren, dan doe ik het voor mijn man, om hem te beschermen. Maar het zal met tegenzin zijn.”
Valentin heeft voor de weigeraars geen begrip meer en vindt ze zelfzuchtig. “De dokters, verplegers… ze werken hier allemaal, maar hebben ook nog hun privéleven. We moeten niet egoïstisch zijn, we moeten ook naar hen kijken. Want als we die niet hadden, dan was ik er niet meer.” Tegen vrienden die nu nog niet gevaccineerd zijn, zou hij zeggen dat ze “egoïstisch zijn voor de anderen. Je moet het meegemaakt hebben om het te begrijpen.”
Beste vaccinsceptici, voor u de mensheid verder waarschuwt tegen de gevaren van het vaccin, luister even naar deze man. Lees niet. Luister naar hem.https://t.co/f5MQmG7weX
Bij zwangere vrouwen die corona oplopen, kan in zeldzame gevallen de ongeboren baby in levensgevaar komen. Dat schrijft de Volkskrant, die gesproken heeft met gynaecoloog Sam Schoenmakers van het Erasmus MC in Rotterdam. Sinds juli dit jaar zouden zeker dertien doodgeboortes in de Randstad komen door een door het coronavirus beschadigde placenta.
Schoenmakers en zijn collega's deden een analyse van doodgeboortes waarvoor aanvankelijk geen verklaring werd gevonden.
Ze onderzochten begin dit jaar de placenta's van 36 vrouwen die tijdens de eerste golf corona opliepen. Vijf placenta's zaten vol met ontstekingscellen en waren beschadigd, schrijft de krant. Daardoor werd de toevoer van voedingsstoffen en zuurstof van moeder naar kind verstoord. In vier van de vijf placenta's werd het virus aangetroffen.
Naar aanleiding van deze vondst keken ze naar placenta's met deze afwijkingen bij onverklaarbare en onverwachte doodgeboortes in de Randstad. "Sinds juli dit jaar hebben zij alle dertien onderzochte doodgeboortes van baby's van vrouwen zonder ernstige ziekteverschijnselen kunnen toewijzen aan door corona beschadigde placenta's", schrijft de Volkskrant.
Schoenmakers noemt dat ongelooflijk veel. "Er is geen andere infectieziekte die in zo'n korte periode zoveel sterfte bij ongeboren baby's veroorzaakt in onze regio."
Meer onderzoek nodig
De zwangere vrouwen hadden vaak alleen lichte klachten door het coronavirus, zoals een snotneus. Sommigen wisten niet eens dat ze corona hadden gehad; het werd dan aangetoond met een test op antistoffen.
Schoenmakers benadrukt in de krant dat er meer onderzoek nodig is. "Het lijkt er nu op dat wanneer het coronavirus vanuit de longen terechtkomt in de bloedbaan, een infectie in de placenta kan optreden."
De Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) zegt in een reactie alle zwangeren te adviseren zich te laten vaccineren.
Ook al kondigt het kabinet voor de komende tijd een avondlockdown vanaf 17.00 in, uiteindelijk zal een hele strenge lockdown nodig zijn. Dat denkt epidemioloog Patricia Bruijning. "Stromen de ziekenhuizen leeg, dan kan de maatschappij daarna weer open."
Het seizoenseffect waar al lang voor gewaarschuwd was, wordt met de dag zichtbaarder: er zijn dagelijks meer dan 20.000 nieuwe coronabesmettingen. Om dit aantal naar beneden te brengen, komt er een avondlockdown: onder andere restaurants en cafés, niet-essentiële winkels, bioscopen en theaters, de cultuursector en sportlocaties moeten dicht tussen 17.00 uur 's avonds en 5.00 uur 's ochtends.
Grote klap op het virus
"Misschien zijn de gelekte maatregelen net genoeg om het R-getal te laten zakken. Maar het is niet de grote klap op het virus om de instroom in de ziekenhuizen fors naar beneden te halen", zegt Bruijning. "Daarnaast moeten we nu echt veel reguliere zorg afschalen en dat willen we natuurlijk niet."
Bron: EenVandaag
Kinderarts Patricia Bruining van UMC Utrecht
Ze ziet dat we collectief zijn overvallen door de tegenvallende bescherming van het vaccin tegen besmettingen. "Een prik werkt heel goed tegen ziek worden, maar tegen besmetting neemt de effectiviteit van de prik na een paar maanden af."
Overschatting
"We hebben Nederlanders anderhalf jaar verteld dat ze weer normaal kunnen leven, zodra ze gevaccineerd zijn. En nu moeten we ze vertellen dat dat toch niet het geval is." Patricia Bruijning begrijpt dat mensen daar verontwaardigd en onbegripvol op reageren.
"Het is een overschatting geweest om te denken dat gevaccineerden dan een advies zouden opvolgen. Je moet maatregelen daarom nu toch gewoon echt afdwingen. En er niet al te veel op vertrouwen dat de burger wel z'n verantwoordelijkheid neemt. En toch lijkt de overheid met dit bewuste beleid door te gaan."
Bekijk ook
Kinderen vaccineren tegen schoolsluiting
De afgelopen weken valt op dat het aantal besmettingen onder kinderen en jongeren steeds meer toeneemt. Hierdoor ontstaat de roep om scholen te sluiten. Maar nadat dat noodzakelijk was tijdens de eerste golf, heeft het kabinet benadrukt nooit meer zo ver te willen gaan.
De EMA (Europees Geneesmiddelenbureau) heeft deze week het vaccin van Pfizer goedgekeurd voor gebruik bij kinderen tot 12 jaar. Eerder was het al goedgekeurd vanaf 12 jaar. De experts zeggen dat de voordelen van het vaccin ook voor jonge kinderen zwaarder wegen dan het risico op bijwerkingen, die doorgaans mild zijn.
Bekijk ook
'Dit idee klopt totaal niet'
Als het aan Bruijning ligt is het vaccineren van kinderen om schoolsluiting te voorkomen helemaal geen optie. "Tegen de tijd dat wij kinderen vaccineren zitten we op z'n vroegst ergens in februari. Effecten gaan pas zichtbaar zijn in april en dan hoop ik dat we door deze golf heen zijn. Dus dit idee klopt totaal niet."
Bruijning zet liever in op de boosterprik. "Want als wij straks al onze volwassenen een derde prik hebben gegeven en vervolgens 2G of 3G invoeren, dan kunnen onze kinderen naar school blijven gaan."
De meningen over het vaccineren van kinderen zijn verdeeld
Cijfers in perspectief
Bruijning zet de besmettingscijfers graag in perspectief: "Van alle besmettingen zit 8,5 procent in de basisschoolleeftijd. Met andere woorden: 91,5 procent niet. En als we kijken naar ziekenhuisopnames, dan is het verschil nog groter." Dus voor een daling in het aantal besmettingen is het volgens Bruijning veel effectiever om te zorgen dat volwassenen elkaar niet meer besmetten.
Wat volgens Bruijning met name duidelijk wordt, is dat we nu met een enorm seizoenseffect te maken hebben. "Dus je kunt er nu al op anticiperen, zodat er volgend jaar herfst weer meer mensen immuniteit hebben. Dat zal besmettingen voorkomen."
Onderzoekers in Qatar komen tot die conclusie na bestudering van besmettingscijfers in het land. Doordat een groot deel van de bevolking (zo'n 40 procent) vorig voorjaar tijdens een eerste golf al besmet raakte met het coronavirus, werd het land de perfecte proeftuin voor een onderzoek naar herbesmettingen.
Als kanttekening plaatsen de wetenschappers dat de deltavariant tijdens het onderzoek nog niet in Qatar rondwaarde. Ook is het niet duidelijk hoelang een coronabesmetting bescherming biedt.
Endemische ziekte
Het onderzoek werd deze week gepubliceerd in The New England Journal of Medicine. Kinderarts-epidemioloog Patricia Bruijning noemt de resultaten van de onderzoekers 'goed nieuws' voor de toekomst van het coronavirus als een endemische ziekte (zoals de griep, red.).
De onderzoekers vergeleken de ruim 353.000 inwoners van Qatar die sinds begin vorig jaar tot april dit jaar besmet raakten met het coronavirus. Ruim 87.000 van hen werden in die periode gevaccineerd (maar raakten toch besmet), zij werden níet meegenomen in het onderzoek.
1304 herbesmettingen
In slechts 1304 gevallen (van de ruim 265.000 besmettingen) werd iemand twee keer besmet met het coronavirus. De onderzoekers telden een herbesmetting als iemand na meer dan 90 dagen na de eerste besmetting opnieuw positief testte op het coronavirus.
Geen van de 1304 patiënten die voor de tweede keer besmet raakte, moest worden opgenomen op de intensive care (ic). Niemand overleed als gevolg van de besmetting. Slechts vier mensen werden opgenomen in het ziekenhuis, alle andere patiënten hadden milde symptomen.
90 procent lagere kans
Wie het coronavirus voor de tweede keer krijgt, heeft een 90 procent lagere kans op een ziekenhuisopname of dood als gevolg van het virus dan wie voor het eerst besmet raakt, concludeerden de wetenschappers.
Het RIVM gaat ervan uit dat je zes maanden beschermd blijft na een besmetting, al is dat niet zeker:
RIVM: herbesmettingen zijn zeldzaam
Op de website van het RIVM staat dat je opnieuw besmet kan raken met het coronavirus, maar die kans is klein. Het gebeurt bij zo'n 1 tot 2 procent van de mensen.
Mensen die opnieuw besmet raken, lijken over het algemeen minder ernstig ziek te worden. De meeste mensen met een goede gezondheid bouwen afweer op tegen het virus na de besmetting. We weten nog niet precies hoe lang iemand precies beschermd is. Of de opgebouwde afweer ook bescherming biedt tegen de verschillende varianten van het virus is onduidelijk. Ook weten we niet in hoeverre mensen besmettelijk zijn als ze opnieuw een infectie krijgen.
In kadavers van de circa 190 bruinvissen die in de afgelopen zomer in korte tijd op de Waddeneilanden aanspoelden, is een gevaarlijke bacterie aangetroffen. Dat melden Wageningen University & Research en de Universiteit Utrecht vrijdag.
De wetenschappers troffen bij drie kwart van de bestudeerde dieren de bacterie Erysipelothrix rhusiopathiae aan, die tot bloedvergiftiging kan leiden bij walvisachtigen en bij meer dieren voorkomt.
22 dieren werden onderzocht, waarvan er zestien vrouwtjes bleken. De dieren zijn vermoedelijk ongeveer tegelijk gestorven. De bruinvissen waren tot hun dood wel in een redelijke of goede conditie, daarom ligt een plotselinge dood volgens de onderzoekers voor de hand.
Elf hadden wel een lege maag en sommige andere dieren hadden niet veel gegeten. De onderzoekers weten niet hoe dit komt.
'Weersomstandigheden zorgden voor het aanspoelen'
Diverse mogelijke oorzaken konden worden weggestreept, maar er is nog veel onduidelijk. "Wel waren bijzondere weersomstandigheden wellicht medeverantwoordelijk voor het massaal aanspoelen van de dieren, die ver op zee moeten zijn gestorven", aldus de onderzoekers.
De Erasmus Universiteit Rotterdam buigt zich ook nog over de kwestie.
De afgelopen twee weken zijn 23 bewoners gestorven van woonzorgcomplex De Beyart in Maastricht. Dit is bijna een vijfde van het aantal ouderen in het zorghuis. Artsen en andere organisaties hebben daarom hard gewerkt om de boosterprik nu al te kunnen geven, en niet in januari zoals eerder stond gepland.
Met het versnellen van deze derde vaccinatie proberen artsen verder onheil te voorkomen. De cijfers liegen er namelijk niet om. 23 van de 134 bewoners stierven in de afgelopen twee weken aan de gevolgen van corona. "Dat heeft een grote impact op de bewoners, op hun familie, maar natuurlijk ook op het zorgpersoneel", zegt arts ouderenzorg Christophe van Dijken.
Tij keren Vandaag werd met vaccineren begonnen in De Beyart. Hierna volgen nog zeven zorginstellingen met eveneens heel kwetsbare ouderen. "De boosterprik biedt geen garantie, maar we hopen hiermee de bewoners wat sterker te maken en uiteindelijk het tij te keren", zegt Van Dijken. "Over een tijdje zien we of dat gelukt is."
Nood is hoog Het Maastrichtse zorgcentrum is een van de acht instellingen in de regio waar de komende tijd wordt gevaccineerd. In totaal worden zo'n 300 prikken gezet. Op de andere locaties zijn de sterftecijfers lager, maar is de noodzaak ook hoog, zegt Lianne van Goch die het vaccineren voor alle locaties organiseert.
Hard toegeslagen De reden waarom juist De Beyart zo hard is getroffen is onduidelijk. "Ergens is het virus het zorgcentrum binnengekomen. En dan zie je dat het hard kan toeslaan bij oudere mensen die op zich al kwetsbaarder zijn. Laten we hopen dat deze boosterprik ze sterk genoeg kan maken." zegt Van Goch.
Er is een nieuwe variant van het coronavirus opgedoken met een ongelooflijk hoog aantal mutaties, waarschuwen wetenschappers. De vrees bestaat dat de nieuwe versie, B.1.1529 genoemd, tot meer besmettingen kan leiden, schrijft The Independent.
De nieuwe variant heeft 32 mutaties in het spike-eiwit. Slecht nieuws: de meeste vaccins trainen het immuunsysteem juist om het spike-eiwit van het coronavirus te herkennen en aan te vallen. De mutaties zorgen er ook voor dat het virus makkelijker mensen kan besmetten die covid-19 al hebben doorgemaakt.
B.1.1529 is tot nu toe waargenomen in Botswana (3 vastgestelde gevallen), Zuid-Afrika (6) en Hong Kong (1). De infectie in Hong Kong was van een persoon die naar Zuid-Afrika was geweest.
Viroloog Tom Peacock (bij Imperial College in Londen) spreekt van “gruwelijke” mutaties. Hij dringt er op aan om de nieuwe versie goed in de gaten te houden: B.1.1529 zou wel eens besmettelijker kunnen zijn dan alle eerdere varianten.
A final observation – this variant contains not one, but two furin cleavage site mutations – P681H (seen in Alpha, Mu, some Gamma, B.1.1.318) combined with N679K (seen in C.1.2 amongst others) – this is the first time I've seen two of these mutations in a single variant…
Hoogleraar Francois Balloux vermoedt dat de mutaties in een klap zijn ontstaan. Dat is dan vermoedelijk gebeurd bij een coronapatiënt met een verzwakt immuunsysteem. Bij dergelijke patiënten kan het virus blijven voortwoekeren, en nieuwe mutaties creëren die het immuunsysteem makkelijker omzeilen.
Er bestaat de vrees dat er op die manier een nieuwe supervariant van het virus ontstaat. Het risico van zo’n gevaarlijke supermutatie neemt toe naarmate het virus veel rondgaat, zoals nu bijvoorbeeld het geval is in veel Europese landen.
Gevaccineerden die toch besmet raken met het coronavirus, komen die infectie in de meeste gevallen goed door. Als zij wél in het ziekenhuis opgenomen moeten worden, komt dat bijna altijd doordat zij andere medische problemen hebben. Dat zegt Leon van den Toorn, voorzitter van de Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT), donderdag in het AD.
Volgens de longarts hebben opgenomen gevaccineerden vrijwel altijd al last van bijvoorbeeld een afweerstoornis of ernstig overgewicht. Daarnaast bestaat de groep opgenomen gevaccineerden in zijn ziekenhuis veelal uit ouderen met hartfalen of problemen aan hun longen, vertelt hij.
Die laatste statistiek wordt ook ondersteund door cijfers van het RIVM: opgenomen gevaccineerden zijn gemiddeld 77 jaar oud. Ongevaccineerde mensen in het ziekenhuis zijn gemiddeld bijna twintig jaar jonger (59).
De vaccinatiegraad in Nederland en het aandeel opgenomen gevaccineerde en ongevaccineerde patiënten.
De vaccinatiegraad in Nederland en het aandeel opgenomen gevaccineerde en ongevaccineerde patiënten.
Foto: NU.nl/Bart-Jan Dekker
Van den Toorn wil met zijn verhaal "het wijdverspreide misverstand" ontkrachten dat gevaccineerden en ongevaccineerden een even groot risico lopen om met COVID-19 in het ziekenhuis te belanden.
Uit cijfers van het RIVM blijkt hetzelfde. De kans dat een niet-geprikte Nederlander wordt opgenomen, is zeventien keer groter dan dat iemand die wél volledig is ingeënt wordt opgenomen. Dat cijfer is bijna twee keer zo hoog als gekeken wordt naar ic-opnames.
'Veel ongevaccineerden krijgen na ziekenhuisopname spijt'
Van den Toorn: "Bij iedere ongevaccineerde denken we: diegene had zijn ziekenhuisopname kunnen voorkomen. Dat vind ik heel frustrerend. Dan moet je ook niet gek opkijken als de regering daar maatregelen voor bedenkt." Door je niet te laten vaccineren, kun je de ziekenhuiszorg in de problemen brengen, zegt hij.
Volgens de longarts hebben veel ongevaccineerden er na hun opname spijt van dat ze zich niet lieten vaccineren. "Ik kan het nut van vaccins niet genoeg benadrukken. Als er niet gevaccineerd zou zijn, zou het volkomen uit de hand lopen."
Ook die uitspraak wordt bevestigd door data van het RIVM. Zo hebben vaccins in de afgelopen vier maanden 94 procent van alle mogelijke ziekenhuisopnames en 96 procent van alle mogelijke ic-opnames voorkomen.
Desondanks is de druk in de zorg hoog opgelopen en heeft het demissionaire kabinet de geplande persconferentie op 3 december met een week vervroegd. Aanstaande vrijdag worden zeer waarschijnlijk nieuwe maatregelen getroffen. Volgens landelijke media liggen "alle opties" op tafel, maar wordt vrijdag pas een knoop doorgehakt.
In het coronajaar 2020 werden minder mensen ziek van kinkhoest, mazelen en andere infectieziekten waartegen wordt gevaccineerd binnen het Rijksvaccinatieprogramma (RVP), meldt het RIVM. Volgens het instituut heeft dat "heel waarschijnlijk" te maken met de coronamaatregelen.
In het Rijksvaccinatieprogramma zijn vaccinaties tegen twaalf infectieziekten opgenomen. Hieronder vallen bijvoorbeeld de 22 wekenprik die baby's krijgen en de vaccinatie tegen meningokokkenziekte die veertienjarigen aangeboden krijgen. Het RIVM onderzoekt jaarlijks hoeveel mensen ziek worden van deze ziektes.
Dit jaar was vooral een grote daling in het aantal meldingen van kinkhoest, bof, pneumokokkenziekte en mazelen te zien. Zo daalde het aantal meldingen van kinkhoest met maar liefst 83 procent naar 943.
De dalingen zijn waarschijnlijk het gevolg van de coronamaatregelen. Doordat mensen vanwege het coronavirus meer afstand moesten houden, vaker hun handen wasten en minder op de been waren, konden ook andere infectieziekten zich minder makkelijk verspreiden.
Minder hepatitis B opgespoord vanwege uitblijven huisartsbezoeken
In één geval kon de daling niet worden toegeschreven aan de coronamaatregelen. Het aantal meldingen van hepatitis B daalde namelijk ook, maar dat komt volgens het RIVM doordat minder mensen in de pandemie de huisarts bezochten. Daardoor werd ook minder getest op ziekten als hepatitis B.
Een opvallende stijging in het aantal meldingen was te zien voor de bacterie haemophilus influenzae type b (Hib). Het RIVM registreerde 68 ziekmeldingen, ten opzichte van 39 een jaar eerder. Waardoor dat komt, is het instituut aan het onderzoeken.
De landelijke vaccinatiegraad van het RVP steeg voor het tweede jaar op rij. Van alle kinderen geboren in 2018 had in 2020 91,3 procent alle vaccinaties van het RVP gekregen voor zij twee jaar oud werden. Dat is een stijging van 0,5 procent ten opzichte van een jaar eerder.
Haar ouders konden niet wachten. Begin november zouden er buisjes in Roos haar oren worden geplaatst, een eerste stap om haar beter te maken. "We waren met een tas vol kleding onderweg naar het ziekenhuis, toen we hoorden dat de operatie niet doorging. 'Het spijt me, maar er is geen plek', zeiden de artsen."
De zoveelste tegenslag. Want, het is niet de eerste keer dat Roos haar operatie wordt uitgesteld. Al vaker zijn haar ouders gebeld met de mededeling dat het niet door kon gaan. "Continu is de reden dat er geen plek is omdat er niet genoeg bedden beschikbaar zijn en de ic's vol liggen", zegt Lot.
Lot begrijpt dat de situatie in de ziekenhuizen nijpend is, maar is ook boos. "Onze woede zit er vooral in dat Roos steeds zieker wordt. Ze valt 's nachts weg en wordt steeds benauwder. Artsen zien dat ook, maar kunnen niks doen. Alleen als ouder je kind zo ziek zien, is verschrikkelijk." De operatie van Roos staat nu gepland op 2 december.
Drukte in ziekenhuizen
Een groeiend aantal Nederlandse ziekenhuizen lukt het niet altijd meer om de zogenoemde 'kritieke planbare zorg' op tijd te verlenen. Dat is zorg die binnen zes weken noodzakelijk is om gezondheidsschade bij patiënten te voorkomen.
De planbare zorg, waaronder alle zorg valt die een tijdje kan wachten zonder dat de patiënt daar blijvende schade van ondervindt, komt ook verder in het gedrang. Het lukt nu 49 van de 73 ziekenhuizen niet meer om die volledig te leveren.
Al die operaties moeten toch een keer worden ingehaald. Dat er minder reguliere zorg wordt geleverd, is ook te zien aan het aantal operatiekamers dat in gebruik is: dat ligt 29 procent lager dan normaal.
Grote impact
Jacqueline weet hoeveel impact een uitgestelde operatie heeft. Op 1 december zou haar baarmoeder worden verwijderd. Eindelijk, dacht ze, want ze heeft al wekenlang last van aanhoudende menstruatiepijn en heftige bloedingen. "Ik hoopte weer fatsoenlijk een supermarkt in te gaan zonder dat ik leegbloed", zegt ze.
Maar vorige week belden de artsen dat het niet doorging. "Er waren niet genoeg bedden, want te veel mensen met corona lagen op de ic. En ik kom na mijn operatie ook een paar dagen op de ic te liggen, dus dat ging niet."
'Ik ben woest'
Ze baalde enorm. "Grrrrr, ben woest. Operatie is uitgesteld vanwege te veel coronabesmettingen", schreef ze op Facebook. Het was niet de eerste keer dat Jacqueline haar operatie misliep. Ze zou eerst op 25 oktober worden geopereerd, maar dat ging vanwege haar eigen gezondheid niet door. "Ik lag toen zelf in het ziekenhuis door een bacterie in mijn darmen. Ik was te verzwakt."
Gelukkig voor Jacqueline is ze nu wel op een spoedlijst gezet. Dat betekent dat haar operatie binnen 6 weken moet worden uitgevoerd in plaats van binnen 2 tot 4 maanden. "Wanneer de operatie precies plaatsvindt, weet ik niet. Ik word gebeld als ze een datum hebben."
Planbare zorg
Internist Robin Peeters bij het Erasmus MC benadrukt dat we niet moeten vergeten dat het in gedrang komen van de planbare zorg een grote impact heeft op mensen. "Die is echt aanwezig. Vanmorgen had ik een patiënt met een knobbel in de schildklier. Dat kan kanker zijn, maar daar kom je alleen achter door de knobbel eruit te halen en medisch te beoordelen."
De operatie van schildklierkanker hoeft niet binnen zes weken, omdat deze vorm van kanker goed te behandelen is, zegt Peeters. "Maar dat de patiënt zolang in onzekerheid zit en niet weet of er überhaupt sprake is van kanker, is heel vervelend."
Peeters benadrukt dat de besmettingen echt snel naar beneden moeten. "Als je ziet hoe we nog steeds enorm aan het opschalen zijn en hoeveel coronapatiënten in het ziekenhuis liggen, worden de keuzes steeds vervelender. Je hoopt dat het besef van urgentie overal doordringt, maar dat gevoel heb ik nog onvoldoende."
Het is gewoon een kwestie van een afspraak maken, een vlucht boeken, je paspoort meenemen en je mouw opstropen. In het Oostenrijkse Wenen zijn buitenlanders die een coronavaccin willen, welkom op de daarvoor bedoelde priklocaties. RTL Nieuws sprak twee mensen die daar gebruik van hebben gemaakt.
'Ik wil niet voorkruipen, maar ik wil ook geen corona'
Eva Parro de la Paz (48) heeft zware astma en wil niet afwachten tot ze in het Nederlandse vaccinatieprogramma aan de beurt is. "Hoe moet ik de winter dan doorkomen?"
"Vooropgesteld: ik zou nooit in Nederland voor willen kruipen. Ik vind dat de ouderen inderdaad nu eerst aan de beurt zijn. Maar ik vind wel dat ik als astmapatiënt te lang moet wachten. Volgens de planning van het RIVM ben ik pas in februari volgend jaar aan de beurt voor een boosterprik. Dat vind ik te laat, hoe moet ik de winter dan doorkomen?
Mijn gezondheid laat te wensen over: ik heb mijn astma nu niet onder controle. Ik ben benauwd, kortademig, moe, krijg extra medicatie en heb lage saturatiewaardes, wat betekent dat ik relatief weinig zuurstof in mijn bloed heb.
Bovendien: mijn man is rijinstructeur, ik heb een zoontje van 8 dat naar school gaat. Zij zijn kerngezond, maar door hen heb ik veel meer besmettingsgevaar. Ik wil niet eens een verkoudheid bovenop deze astma, laat staan corona. Dat is geen goed plan, ik heb nu al moeite met me staande te houden. En in Nederland kan mijn zoontje nog geen prik krijgen, in Oostenrijk wel.
"Dus ja. Dit weekend zijn we met z'n drietjes naar Wenen gevlogen. Het was een kort tripje, zaterdag heen, zondag terug, mijn man kon geen vrij krijgen. Ik heb ons aangemeld, de afspraken gemaakt. Ik heb er dit weekend uitgebreid over getwitterd, omdat ik wil uitleggen waarom we dit hebben gedaan. En ik wil aan mensen laten zien: de mogelijkheid is er.
Mensen mogen kritiek hebben, maar ik kruip niet voor. Ik doe niets illegaals. In Oostenrijk mogen ook kinderen een prik krijgen. Mijn man en ik kregen de boosterprik, ons zoontje de Pfizer-prik met een speciale kinderdosis. Het was een fluitje van een cent, en ik ben ontzettend opgelucht. We hebben er een leuke dag van gemaakt, Wenen was prachtig, en ik voel me nu veiliger dan vóór dit tripje."
'Ik wil dat mijn kinderen van 8 en 11 veilig zijn'
Michael Blok (51) is kerngezond, maar wil niet ziek worden. En hij wil ook niet dat zijn kinderen van 17, 11 en 8 Covid oplopen. Dus: op naar Wenen.
"Het was voor mij bijvangst, dat ik ook een boosterprik kon krijgen, maar ik wil gewoon dat mijn kinderen zo snel mogelijk hun eerste twee prikken krijgen, en dáár kan het. Mijn dochter van 17 ging ook mee voor de boosterprik, de jongsten van 8 en 11 voor hun eerste. Kinderen lopen op school zo veel risico, het zijn echt wandelende brandhaarden wat corona betreft. Ik wil niet dat zij ziek worden. Vooral de longcovidklachten waar veel kinderen mee kampen, maakten me bezorgd."
"Toen volwassenen dit jaar gevaccineerd konden worden, verbleven we in Italië. Daar heb ik de eerste twee prikken gehad. Ze zijn niet geregistreerd in Nederland nog, ik heb nu een green pass. Ik zou dus gewoon de eerste prik nog in Nederland kunnen halen, als boosterprik, maar ik wil het op een eerlijke, zuivere manier doen. Ik wil niet voordringen.
Misschien dat ik uiteindelijk wel al mijn prikken in Nederland laat registreren, maar dat is een administratief dingetje. Ik ben blij dat ik niet hoef te wachten op wat de overheid doet: ik heb zelf het heft in eigen handen genomen."
Kinderen vaccineren: ja of nee?
In Oostenrijk kunnen kinderen tussen de 5 en 11 jaar ook een prik krijgen, in Nederland niet. De Europese geneesmiddelenautoriteit EMA komt in december dit jaar met een oordeel over vaccinatie van kinderen onder 12 jaar. Jongeren vanaf 12 jaar mogen sinds deze zomer een coronavaccin halen.
De meeste bijwerkingen bij kinderen van 12 tot en met 17 jaar zijn hetzelfde als bij volwassenen en verdwijnen binnen een paar dagen. Daarnaast zijn zeldzame gevallen bekend van een ontsteking van de hartspier (myocarditis) en het hartzakje (pericarditis). Deze bijwerking gaan vanzelf weer over of zijn goed te behandelen met medicijnen.
"De meeste jongeren herstellen daar spontaan weer van", zei Gijs van Well, kinderarts en infectioloog in het Maastricht UMC, eerder al tegen RTL Nieuws. Alles afwegende, adviseerde de Gezondheidsraad deze tieners een vaccinatie aan te bieden. Van Well staat achter deze beslissing. "De kans dat een kind ernstig ziek wordt door corona is 10 keer groter dan dat het ziek wordt door een bijwerking van het vaccin." Van Well sluit niet uit dat de EMA tot dezelfde beslissing komt voor kinderen onder de 12 jaar.
Een kind in Wuhan wordt gevaccineerd tegen het coronavirus.Beeld Getty Images
Bij volwassenen is het nog simpel: wie zich laat vaccineren, verkleint de risico’s op (ernstige) ziekte, bovendien remt dit de verspreiding van het virus. Bij kinderen is de discussie een stuk ingewikkelder. Vaccineren dringt het aantal besmettingen wel wat terug, maar het virus levert voor de kinderen zelf − in elk geval als ze gezond zijn − zeer zelden problemen op.
De vraag is dan ook: is het in de haak om voor jonge kinderen te beslissen dat ze moeten worden gevaccineerd tegen een ziekte die voor henzelf niet gevaarlijk is? En hoe zit dat bij kinderen die al gezondheidsproblemen hebben?
Goedkeuring vaccin
Momenteel buigt het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) zich over de vraag of het Pfizer-vaccin goedgekeurd kan worden voor kinderen van 5 tot 11 jaar. Daarna zal de Gezondheidsraad een advies uitbrengen aan het demissionaire kabinet. Minister De Jonge (Volksgezondheid) toonde zich deze week in de Tweede Kamer terughoudend over het vaccineren van álle kinderen onder de 12, toen verschillende Kamerleden erover begonnen.
Voor de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) is het in elk geval helder: die is op dit moment tegen het inenten van gezonde kinderen onder de 12. ‘Kinderen worden dan een instrument. Dat gaat ons te ver’, zegt voorzitter Károly Illy, kinderarts en OMT-lid. ‘Het gaat om een medische handeling bij wilsonbekwame individuen, daar moet je extreem zorgvuldig mee zijn.’
Zagen de kinderartsen nog wel genoeg gezondheidsrisico’s voor 12-plussers om vóór vaccinatie te pleiten, bij jongere groepen vinden ze die risico’s te klein. Voor kinderen met onderliggende aandoeningen, waardoor ze een verzwakt immuunsysteem hebben, is het trouwens een ander verhaal. Illy: ‘We adviseren op basis van wat we nu weten om hen wél te vaccineren.’
Volgens stichting Nice was van alle ziekenhuispatiënten met corona in Nederland 0,7 procent jonger dan 4 jaar en 0,1 procent tussen de 5 en 11 jaar. Ongeveer de helft van deze kinderen had al een onderliggend gezondheidsprobleem, zegt kinderarts-epidemioloog Patricia Bruijning, onderdeel van het covidteam van de NVK. Voor deze groep is het virus dusdanig gevaarlijk dat het nut van vaccineren volgens haar helder is.
Meer gegevens hebben
Volgens haar zijn meer gegevens nodig voor een zorgvuldige afweging over het inenten van gezonde kinderen. Er is een onderzoek geweest waarbij 1.500 kinderen het Pfizer-vaccin kregen, wijst ze. Op basis daarvan kun je bijvoorbeeld niet uitsluiten dat er een nog onbekende ernstige bijwerking kan optreden bij 1 op de 10 duizend kinderen. ‘Aangezien het risico op ernstige corona met ziekenhuisopname kleiner is dan 1 op 5.000, wil je zelfs zulke kleine risico’s van het vaccin meewegen.’
Daar komt bij dat de meeste kinderen die na een coronabesmetting in het ziekenhuis belanden niet zozeer last hebben van het virus zelf, maar van een zeldzame ontstekingsreactie van het lichaam, zegt Bruijning: de kinderontstekingsziekte MIS-C. ‘En we weten nog niet of een coronavaccinatie tegen MIS-C beschermt. Dat kan ook ontstaan bij een milde of zelfs een asymptomatische besmetting.’ Haar boodschap is dan ook: wacht nog even af tot de voor- en nadelen van vaccineren voor kinderen onder de 12 helderder zijn.
Maar hebben we geen enorme haast dan, gezien de huidige golf? De massale vaccinatie van kinderen zou op zijn vroegst pas begin volgend jaar op gang komen, aldus Bruijning. Bovendien veroorzaken kinderen slechts een klein deel van de besmettingen. ‘We gaan de huidige crisis hoe dan ook niet oplossen met vaccinatie van kinderen.’
